Het is best toevallig dat onze mond dezelfde vorm als de letter O maakt wanneer we hem uitspreken. Of is dit niet zo toevallig? 

Op het moment dat we de letter O uitspreken, maakt onze mond dezelfde ronde vorm. Hangt het ontstaan van deze letter daarmee samen? Nee, maar de vorm van onze ogen heeft er wél mee te maken.

Dat zit zo. Ons alfabet gaat, via allerlei omzwervingen, terug op het Fenicisch. Dat is een taal uit het Midden-Oosten, verwant aan het Arabisch, die zo’n drieduizend jaar geleden werd gesproken. Elke letter in het Fenicische alfabet had een vorm die was afgeleid van een voorwerp, lichaamsdeel of dier. Omdat het woord voor ‘oog’ met een kokhalsachtige medeklinker begon, werd die klank weergegeven met een afbeelding van een oog. Vervolgens is die versimpeld tot een cirkeltje.

De Grieken namen de ronde letter over van de Feniciërs. Alleen gebruikten ze hem niet voor die kokhalsklank, want die hadden ze niet, maar voor de o-klank die ontbrak in het Fenicische alfabet. Het Griekse woord voor ‘oog’, opthalmos, begint met een o, en historici vermoeden dat de Grieken daarom juist die klank aan de letter O koppelden. Via de Etrusken en de Romeinen kwam de Griekse O uiteindelijk in ons alfabet terecht.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl!

Tekst: Gaston Dorren