Door de activiteit van cruciale genen in verschillende levensstadia van de malariaparasiet bloot te leggen, moet de Malaria Cell Atlas helpen de dodelijke ziekte te bestrijden.
De cijfers liegen er niet om. Infectieziekte malaria treft jaarlijks wereldwijd meer dan 200 miljoen mensen. In 2017 leidde dat tot bijna 450.000 doden, waarvan de ruime meerderheid kinderen jonger dan vijf jaar. Men werkt dan ook hard aan het ontwikkelen van nieuwe vaccins. En hoewel er voortgang geboekt wordt, blijft het lastig. Dat komt mede doordat de functie van bijna de helft van de genen van de Plasmodium-parasiet nog onbekend is.
Daar hopen onderzoekers van het Wellcome Sanger-instituut een eind aan te maken. Ze ontwikkelden de Malaria Cell Atlas; een gedetailleerd overzicht de genactiviteit van de parasiet tijdens verschillende levensfasen. Met de ‘atlas’ hopen de onderzoekers de bestrijding van de ziektemaker te vereenvoudigen, zo schrijven ze in vakblad Science.
Lees ook:
Genen in beeld
Om de map te maken, nam het team de genen van 1787 malariaparasieten in tien verschillende fasen van hun leven onder de loep; van vrije parasiet in de mug tot ingenesteld in zijn (menselijke) gastheer. Voor elk levensstadium mat het team welke genen actief en dus belangrijk waren voor de ontwikkeling en het gedrag van de ziektemakers.
Als je weet waar en wanneer een bepaald gen actief is, zijn gevoelige plekken makkelijker te spotten. Met die kennis moet het in de toekomst eenvoudiger worden vaccins en andere bestrijdingsmethoden te ontwikkelen, aldus de onderzoekers.
Bestrijden
Ook poogde het team de functie van de pakweg 40 procent nog onbekende genen te achterhalen. Dat deden ze door de activiteit van die genen te vergelijken met die van genen waarvan de rol wel bekend is. Als een gen zich net zo gedraagt als een gen dat een bepaalde rol heeft, moet het ook een dergelijke functie hebben, zo beredeneerden onderzoekers.
“We staan voor het probleem dat malaria ongevoelig wordt voor bestaande middelen”, vertelt coauteur Mara Lawniczak in een persbericht. “Bij het introduceren van nieuwe vaccins, hopen we dat de Malaria Cell Atlas als een soort referentie kan dienen om te begrijpen hoe de parasieten hun gedrag veranderen als reactie op onze pogingen hen te bestrijden.”
Willen we malaria verslaan, dan moeten we alle trucjes van de parasiet kennen. Hopelijk kan de Malaria Cell Atlas daar in de toekomst bij helpen.
Bronnen: Science, EurekAlert!
Beeld: Science
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!