Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!
Deze nieuwe gibbonsoort behoorde mogelijk tot de eerste primatensoort die door toedoen van de mens uitstierf.
Chinees-Britse wetenschappers vonden wel iets heel bijzonders diep in een eeuwenoude Chinese tombe: geen goud en juwelen, maar de schedel van een nieuwe soort, uitgestorven gibbon. Deze vondst duidt erop dat de invloed van de mens op het uitsterven van andere primaten sterk werd onderschat. Het zou het eerste gedocumenteerde geval zijn van het uitsterven van een continentale primaat na de laatste ijstijd. De bevindingen werden gepubliceerd in vakblad Science.
Keizerlijke tombe
Het was vermoedelijk de tombe van Vrouwe Xia, grootmoeder van de eerste Chinese keizer Qin Shi Huangdi (259 – 210 v.C.), waar de onderzoekers de overblijfselen van het dier vonden. Overigens was de primaat niet de enige – als een soort grafdierentuin bleek de tombe ook onder andere overblijfselen van een jachtluipaard, kraanvogel, Aziatische zwarte beer en een Euraziatische lynx te huizen.
Het was niet ongewoon dat mensen van adel met belangrijke, waardevolle ‘objecten’ werden begraven. Gibbons komen terug in verschillende kunstvormen gedurende de Chinese geschiedenis zoals gedichten, verhalen en schilderijen. Ze hadden een hoge culturele waarde en werden vaak gehouden als gerespecteerde, nobele huisdieren.
Junzi
De gibbon, waar alleen de schedel van werd gevonden, was echter wel de bijzonderste vondst. Hij bleek, volkomen onverwacht, niet alleen deel te zijn van een nieuwe, nu uitgestorven primatensoort, maar zelfs tot een nieuw genus (geslacht) te behoren. Het dier leefde waarschijnlijk zo’n 2200 jaar geleden.
De onderzoekers doopten de primaat Junzi imperialis, wat iets in de richting van ‘nobele geleerde van de keizer’ betekent. De verschillen met huidige gibbons zijn duidelijk: de botstructuur van het gezicht en ook de vorm en grootte van de tanden van de verbazingwekkend goed bewaarde schedel zijn dusdanig anders dat het dier tot een nieuwe groep kon worden ingedeeld.
Een ander setje tanden, kleinere wangen en een groter voorhoofd maken Junzi volgens de onderzoekers duidelijk een ander primatengenus en -soort.
Hoewel een natuurlijk uitsterven van Junzi niet geheel valt uit te sluiten, denken de onderzoekers dat de mens zeer waarschijnlijk de verantwoordelijke is geweest. Zo was het Holoceen een van de meest stabiele perioden ooit wat betreft klimaatomstandigheden en werd in die tijd het Chinese rijk groter. De kans is aanzienlijk dat er bij die uitbreiding leefgebieden van de gibbon werden verwoest en er zelfs op de dieren werd gejaagd.
Nood
Tegenwoordig wordt ongeveer 60 procent van de primatensoorten met uitsterven bedreigd. “De mens drukt een steeds grotere stempel op zijn omgeving door ontbossing, vervuiling, overbevissing en jacht”, vertelt paleontoloog Dennis Voeten. Door menselijk toedoen zijn er dan ook al een aantal iconische soorten uitgestorven, zoals de dodo en de buidelwolf, maar mogelijk ook de mammoet. “In mijn ogen illustreert de studie dan ook meer dat er nog onontdekte primatensoorten bestaan of recentelijk bestonden, dan dat het verrassend is dat we ook hen tot uitsterven hebben gedreven”, gaat Voeten verder.
Het onderzoek drukt ons in ieder geval weer met de neus op de feiten: ons succes ging en gaat vaak gepaard met de achteruitgang van ander leven. “In die zin is de oproep van de auteurs erg zinvol”, meent Voeten. “We moeten een zo compleet mogelijk inzicht krijgen in de levende wereld om ons heen, omdat we anders misschien nooit zullen weten wat er onder onze neus aan het verdwijnen is”, besluit hij.
Bronnen: Gizmodo
Beeld: Samuel T. Turvey/Zoological Society of London
Lees ook: