Door ingrijpende aanpassingen van het DNA van varkensembryo’s kunnen de roze snuiters werkelijk geschikt zijn als donoren van menselijke organen.

Het is een gek idee, maar misschien wel dé oplossing voor het wereldwijde tekort aan orgaandonoren. Genetisch gemanipuleerde varkens zouden de broodnodige nieren en levers kunnen leveren voor patiënten die kampen met orgaanfalen. Dat scenario is nu een stap dichterbij, zo meldt het wetenschapsblad Nature.

Van alle diersoorten is het varken het meest geschikt voor orgaantransplantatie. Hun organen hebben ongeveer hetzelfde formaat en structuur als de onze, wat het installeren van bijvoorbeeld een nieuw hart gemakkelijker maakt. Vooralsnog is transplantatie van varken naar mens geen realiteit; het gevaar van afstoting en virusinfecties staat dat in de weg.

Uitgeschakeld

Maar twee recente doorbraken kunnen daarin wel eens verandering brengen. Geneticawetenschappers van Harvard hebben een twintigtal genen in varkensembryo’s zo aangepast dat het minder waarschijnlijk is dat een menselijk lichaam getransplanteerde varkensorganen afstoot. Om varkensorganen bevindt zich van nature een laag van eiwitten die ons immuunsysteem alarmeert of ons bloed doet klonteren, met afstoting tot gevolg. In de gemodificeerde embryo’s is de genetische vorming van die eiwitten uitgeschakeld.

Daarnaast hebben de wetenschappers ook het risico op besmetting met varkensziektes ingedamd. Vooralsnog werd gevreesd dat patiënten na een transplantatie konden worden getroffen door virussen die in varkens zitten. Middels genetische manipulatie, zo claimen de wetenschappers, hebben zij 62 van dit soort virussen gedeactiveerd in de embryo’s.

Ethisch

Hoewel de details nog onbekend zijn – de studie moet nog worden gepubliceerd – lijkt orgaantransplantatie van varkens naar mensen een stap dichterbij. Dat roept ook ethische vragen op. Dat varkens in de toekomst mogelijk worden gebruikt als leverancier van lichamelijke ‘reserveonderdelen’ zal niet iedereen gelukkig stemmen. Ook de genetische manipulatie roept veel weerstand op.

Tegelijkertijd, zo zullen voorstanders aanvoeren, fungeren varkens nu al als leveranciers van vlees, dus waarom niet ook organen? Met de technologie een stap dichterbij dringt ook het debat over de ethische kanten ervan zich steeds meer op.

Bronnen: Nature, Phys.org, ZMEScience