Verbrand je meer calorieën als je ’s ochtends veel en ’s avonds minder eet? Nee, blijkt uit Schots onderzoek. Toch kan een groot ontbijt zo zijn voordelen hebben.

Een calorie is een calorie, zou je zeggen. Of je hem nu ’s ochtends of ’s avonds binnenkrijgt, hij vertegenwoordigt dezelfde hoeveelheid energie. Of ligt het toch niet zo simpel? Er zijn ook allerlei aanwijzingen dat het tijdstip waarop je je grootste maaltijd van de dag eet wel degelijk uitmaakt. Bijvoorbeeld als je probeert af te vallen.

Een nieuw onderzoek, geleid door Alexandra Johnstone, hoogleraar menselijke eetlustcontrole aan de Universiteit van Aberdeen, concludeert nu: nee, als je stevig ontbijt, verbrand je niet meer calorieën dan wanneer je stevig dineert. Tegelijkertijd kan het nog steeds handig zijn om je calorieën vooral ’s ochtends binnen te krijgen. Hoe zit dat?

Lees ook:

• Proefpersonen verorberen 6000 kilocalorieën per dag
• Hoe snel gaan calorieën als vet in je lichaam zitten?
• Verbrand je meer calorieën bij warmte of bij kou?

Flink ontbijt, licht diner

Voor het onderzoek werkten Johnstone en haar team met dertig proefpersonen die overgewicht hadden, maar verder gezond waren. Deze mensen kregen niet alleen te horen wat ze op welk tijdstip moesten eten, de onderzoekers leverden zelfs al hun eten en drinken aan.

Alle proefpersonen kregen de eerste week een dieet waarbij de calorieën gelijkelijk verdeeld waren over ochtend, middag en avond. Daarna kreeg de ene helft een flink ontbijt, een gewone lunch en een licht diner. De andere helft ontbeet juist licht, lunchte gewoon en dineerde flink. Daarna volgde voor iedereen weer een week met evenveel calorieën bij ontbijt, lunch en diner. Tot slot werden de rollen omgedraaid: de stevige ontbijters kregen nu vier weken lang een flink diner en omgekeerd.

De motor harder laten draaien

De conclusie: het maakte geen verschil. Of een proefpersoon nu ’s ochtends of ’s avonds het leeuwendeel van zijn calorieën binnenkreeg: hij of zij verbruikte door de bank genomen evenveel energie. Ook viel iedereen nagenoeg evenveel af, namelijk ruim 3 kilo in vier weken. “Ons onderzoek suggereert dat de verdeling van calorieën over de dag geen invloed heeft op hoe energie door het lichaam wordt verwerkt of het gewichtsverlies”, zegt Johnstone.

Is dat vreemd? “Op grond van eerdere studies zou je verwachten dat mensen die hun calorieën met name binnenkrijgen tijdens de eerste helft van de dag meer calorieën verbranden dan mensen die dezelfde hoeveelheid later op de dag binnenkrijgen”, zegt Mireille Serlie, hoogleraar inwendige geneeskunde aan het Amsterdam UMC en niet betrokken bij het onderzoek van Johnstone. “Dat blijkt niet zo te zijn. Je kunt dus niet je verbrandingsmotor harder laten draaien en daardoor meer afvallen door het tijdstip waarop je eet aan te passen.”

Minder honger

Toch zou het goed kunnen dat het helpt bij het afvallen als je een relatief groot deel van je calorieën ’s ochtends binnenkrijgt. Johnstone en collega’s constateerden namelijk ook dat de stevige ontbijters gedurende de dag minder hongergevoel ervoeren dan de stevige dineerders.

Binnen dit onderzoek kon dat verschil in honger weinig effect hebben op de hoeveelheid gewichtsverlies. De proefpersonen hoorden immers in principe gewoon al het eten op te eten dat de onderzoekers hadden aangeleverd (al deden ze dat niet altijd). Maar het is goed denkbaar dat mensen die helemaal zelf mogen bepalen hoeveel ze eten, het makkelijker vinden om zich aan een dieet te houden als ze kiezen voor een groot ontbijt en een klein diner, in plaats van het tegenovergestelde.

“Ik kan me voorstellen dat op de langere termijn het eten van van de meeste calorieën vroeger op de dag gunstig is voor ons eetgedrag en dus voor gewichtsverlies”, zegt Serlie dan ook. Johnstone geeft aan dat ze dit verschijnsel nu nader wil gaan onderzoeken, door te kijken naar proefpersonen die de vrijheid hebben om te eten wat ze willen, na hun al dan niet stevige ontbijt.

Veranderingen in het beloningssysteem

En hoe komt het dan dat stevig ontbijten minder hongergevoel geeft dan stevig dineren? “In een vergelijkbare studie hebben wij gezien dat het eten van de meeste calorieën in de ochtend gepaard ging met gunstige veranderingen in het beloningssysteem van de hersenen”, zegt Serlie. “Dat zou een verklaring kunnen zijn voor de gevonden verschillen in hongergevoelens.” Johnstone zegt het plausibel te vinden dat de hersenen hier een rol in spelen, en uit te kijken naar meer onderzoek op dit gebied.

Bronnen: Cell Metabolism, Cell Press via EurekAlert!

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!