Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Japanse onderzoekers ontdekten dat kleptomanen vergelijkbaar reageren op afbeeldingen van winkels als drugsverslaafden op foto’s van drugs.
Heb je als kind weleens snoep gestolen? Niet heel netjes, maar kan een keer gebeuren. Het wordt pas serieus als je wekelijks of zelfs dagelijks steelt. Niet uit armoede of een gebrek aan spullen, maar puur omdat je de impuls niet kunt weerstaan iets mee te nemen zonder ervoor te betalen. Mensen die zulke ziekelijke steelzucht hebben, worden kleptomanen genoemd.
De American Psychiatric Association erkent kleptomanie als een verslaving. Wetenschappers van de Kyoto-universiteit waren daarom benieuwd of kleptomanen op een soortgelijke manier reageren op foto’s van winkels als drugsverslaafden reageren op afbeeldingen van verdovende middelen. Dat blijkt inderdaad zo te zijn, schrijft het team in het International Journal of Neuropsychoparhmacology.
Lees ook:
Triggers
De Japanse wetenschappers wierven 27 controlepersonen (die niet de drang hebben om te stelen) en elf patiënten die door een psychiater waren gediagnosticeerd met kleptomanie. De onderzoeksgroep bestond uit zowel mannen als vrouwen.
De proefpersonen kregen verschillende foto’s en video’s voorgeschoteld. Hier zaten afbeeldingen tussen die voor kleptomanen interessant waren, zoals plaatjes van winkels en producten. Ook zaten er willekeurige foto’s tussen, zoals van de natuur. Door de oogbewegingen en hersenactiviteit te meten van de deelnemers, konden de onderzoekers volgen hoe ze bepaalde prikkels waarnamen en verwerkten.
Zo bleek dat, bij het zien van plaatjes van winkels, het kijkgedrag en de hersenactiviteit van kleptomanen afweken van die van controlepersonen. Denk hierbij aan het aantal fixaties op een bepaald onderwerp in de foto, pupilgrootte, en het aantal keer dat iemand met de ogen knippert. Onderzoekers zagen een verminderde hersenactiviteit bij de prefrontale cortex, het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor impulsbeheersing. Vergelijkbare reacties in de prefrontale cortex zijn waargenomen in drugsverslaafden bij het zien van plaatjes van drugs.
Kijkgedrag
Frans Cornelissen, hoogleraar visuele neurowetenschappen van het Universitair Medisch Centrum Groningen, vindt het niet verbazend dat de kleptomanen andere oogbewegingen maken dan de controlepersonen, afhankelijk van het beeld dat getoond wordt. “We weten dat de oogbewegingen die mensen maken heel sterk gekoppeld zijn aan het doel waarmee ze kijken”, zegt hij. “En als je doel is om iets te gaan stelen, dan zal je anders kijken naar bepaalde situaties en personen dan wanneer je geen duidelijk doel hebt, of gewoon boodschappen gaat doen.”
Wat hij miste in dit onderzoek is een conditie waarin de controlepersonen een specifieke opdracht kregen, zoals “ga na of je in de getoonde situatie ongezien iets kunt ontvreemden” en “ga na of er iets interessants te zien is in deze foto”. Zo zouden de controlepersonen en de kleptomanen eenzelfde doel hebben, waardoor beter te bepalen was waar verschillen in kijkgedrag door veroorzaakt werden.
Los daarvan is Cornelissen positief over het onderzoek: “Het bijzonderste aan de bevinding vind ik dat de mensen met kleptomanie hun kijkgedrag ook vertonen in een experimentele situatie en bij het kijken naar foto’s. Er valt dan namelijk niet echt iets te stelen. Blijkbaar lokt het beeld min of meer automatisch dit gedrag uit. Dat is ongetwijfeld één symptoom van hun kleptomanie.”
Bronnen: International Journal of Neuropsychopharmacology, New Atlas, Frans Cornelissen
Beeld: Ignard ten Have/123RF