Wetenschappers hebben twee klokmechanismen in het menselijk DNA ontdekt die mogelijk bepalen wanneer je kanker krijgt en hoe snel je oud wordt.

Waarom wordt de een snel oud en blijft de ander jaren langer jong? Waarom wordt de een al op jonge leeftijd getroffen door kanker en blijft de ander zijn leven lang ongemoeid? Het zijn vragen waarop een bevredigend antwoord nog ver weg lijkt, maar wetenschappers van het Wellcome Trust Sanger Institute in Cambridge hebben nu een mechanisme ontdekt dat mogelijk een belangrijke factor hierbij speelt.

Mutaties

In elke cel in het lichaam zit DNA dat verandering ondergaat. Zulke mutaties van genen kunnen zich in snelle spurten ontwikkelen als gevolg van een ongezonde levensstijl, of langzaamaan gedurende tientallen jaren – constant, als een tikkende klok. Sommige mutaties van de laatste categorie beschadigen het DNA, wat de kans op kanker vergroot.

De wetenschappers uit Cambridge hebben nu twee van dit soort mutaties geïdentificeerd in vrijwel elke cel van ons lichaam, evenals vastgesteld hoe snel deze ‘tikken’ in ieder afzonderlijk weefsel. De vaart waarmee de moleculaire klok tikt, kan bepalend zijn voor de snelheid waarmee een cel ouder wordt en voor de waarschijnlijkheid dat het deeltje een kankercel wordt.

Vertragen

Het doorgronden van deze klokmechanismen kan een betere behandeling tegen kanker mogelijk maken. Ook wanneer een gezonde cel een kankercel wordt, tikken de klokmechanismen door. Daardoor zouden medici bijvoorbeeld kunnen voorspellen hoe snel een tumor zich zal ontwikkelen of wanneer kankercellen immuun zullen worden voor bepaalde medicatie. Dat stelt de dokter in staat behandelingen beter af te stemmen op de patiënt.

Mogelijk kan zelfs kanker worden voorspeld voordat het ontstaat. Verder onderzoek moet uitwijzen of de mutatiesnelheid van mensen onderling verschilt, maar indien zo, dan kunnen dokter inschatten wanneer het aannemelijk is dat iemands lichaam kanker gaat ontwikkelen.

Deze klokmechanismen zijn in potentie dus goede indicatoren van kankervorming. Maar wie een denkstap verder zet, kan de moleculaire klok ook als een remedie zien. Het is niet meer dan een theorie, maar als wetenschappers het tikken van de klok zouden kunnen vertragen, zouden ze ook kankerontwikkeling en ouderdom kunnen uitstellen.

Bronnen: Nature Genetics, NewScientist, Medical Xpress

Beeld: FreeImages / CC BY 3.0