Ruim 80 procent van de Nederlanders verwacht dat de coronacrisis langetermijneffecten zal hebben op de maatschappij. Maar welke effecten dan? Een blik op de sociale, politieke, economische, medische en andere gevolgen van de pandemie.

Mensen zijn sociale dieren. We zoeken elkaars gezelschap op en sociale isolatie is zo’n beetje het ergste wat ons kan overkomen. En toen kwam COVID-19, en een periode waarin we noodgedwongen thuis moesten blijven en allerlei ontmoetingsplekken moesten mijden, diende zich aan. Stadions, musea en concertzalen bleven leeg en verjaardagen werden in zeer kleine kring gevierd. Ook stopten we met handen schudden en omhelzen. Drie keer zoenen werd ingewisseld voor een knikje op 1,5 meter.

Geen handen schudden

In Engeland vroeg de BBC aan tientallen experts hoe de wereld er na corona uit zal zien. Vrijwel iedereen benadrukte dat er nog veel onzekerheden zijn. Sommigen denken dat de schrik er goed in zit en dat het bezoek aan cafés, nachtclubs en disco’s blijvend af zal nemen. Het is nu eenmaal moeilijk om in deze gelegenheden afstand te houden. En Anthony Fauci, de directeur van het Amerikaanse National Institute of Allergy and Infectious Diseases, gaf tijdens een interview aan dat hij denkt en hoopt dat we ook na corona geen handen meer zullen schudden. Het is echter de vraag of deze pessimisten gelijk krijgen.

De geschiedenis laat zien dat mensen na een pandemie meer dan ooit behoefte hebben aan sociaal contact en het maken van plezier. Deze observatie gaat ver terug. Agnolo di Tura, een Italiaanse schoenmaker die in 1348 de gevolgen van de Zwarte Dood beschreef, noteerde: “En toen de pest afnam, gaf iedereen die het had overleefd zich over aan pleziertjes: monniken, priesters, nonnen en gewone mannen en vrouwen vermaakten zich, en niemand maakte zich zorgen over het uitgeven van geld en gokken. En iedereen dacht dat hij rijk was, omdat hij aan de dood was ontsnapt en de wereld had herwonnen…”

Roerige jaren

Ook de roerige jaren twintig lieten na de Spaanse griep van 1918-1920 een bloeiend sociaal leven zien. Het werd een opwindend decennium waarin de Europeanen en Amerikanen dansten, muziek maakten en consumeerden. De Amerikaanse socioloog en arts Nicholas Christakis voorspelt in zijn boek Apollo’s arrow dat er nieuwe ‘roaring twenties’ aan komen. Na elke pandemie volgt immers een periode waarin mensen weer intensief met andere mensen willen omgaan.

Christakis verwacht dat de economie zich in 2023 heeft hersteld en dat er daarna een periode komt met uitpuilende stadions, stampvolle nachtclubs en een bloeiend cultureel leven. Tegen een Britse verslaggever zei hij: “Mensen zullen onvermoeibaar op zoek gaan naar sociale interacties.” Ze zullen volgens Christakis ‘losbandiger’ gaan leven. De eerste tekenen zijn er al. Amerikaanse drogisten meldden in mei 2021 dat ze substantieel meer condooms verkochten. Ook zullen mensen het geld laten rollen en zullen ze zich vaker afzetten tegen religie. Wanneer een pandemie veel doden eist, vragen mensen zich na afloop namelijk af waarom een liefhebbende god een dergelijke ramp toestaat.

Dit is een voorbeeld uit het kaderverhaal ‘Leven na corona’ te vinden in KIJK 8/2021. Deze editie ligt in de winkel vanaf 22 juli tot en met 18 augustus.

Meer informatie:

• de Volkskrant: De wereld na corona
• Brainwash Special: Over Leven Na Corona
• KIJK: ‘Criminaliteit wereldwijd gedaald door lockdown’
• KIJK: Drie keer fake natuurnieuws in 2020

Tekst: Jaco Berveling

Beeld: Marcel Krijgsman/HH/ANP

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!