‘De dorpjes zijn verdronken na zware stormvloeden’

Naomi Vreeburg

03 december 2020 09:00

dorpjes Noordoostpolder

De bodem van de Noordoostpolder is een schatkamer: er zijn resten van middeleeuwse dorpjes te vinden. Archeoloog Yftinus van Popta, werkzaam aan de Rijksuniversiteit Groningen, heeft deze plaatsjes in kaart gebracht.

Wat heb je ontdekt?

Ik heb een reconstructie gemaakt van het landschap en de bewoning van het noordoostelijke Zuiderzeegebied (nu: Noordoostpolder) in de late middeleeuwen (ca. 1100 tot 1400). Voorheen werd aangenomen dat de Noordoostpolder toen zee was, maar uit mijn onderzoek is gebleken dat er in de middeleeuwen juist sprake was van land (veen) waarop verschillende dorpjes lagen.

Hoe heb je dit ontdekt?

Door archeologische, historische, landschappelijke en bodemkundige informatie te combineren en te vergelijken in een ruimtelijke omgeving. Kort gezegd houdt dit in dat er in de Noordoostpolder enkele plaatsen zijn waar hoge concentraties laatmiddeleeuwse archeologische resten liggen. Oude kaarten, oorkonden, hoogtekaarten en luchtfoto’s bevestigen dat er op die plaatsen ooit dorpjes hebben gelegen.

Wanneer verdwenen de dorpjes?

Ze zijn verdronken na een serie zware stormvloeden in de tweede helft van de dertiende eeuw. De mens mag hiervoor grotendeels verantwoordelijk worden gehouden: door het ontginnen en cultiveren van het land droogde het veen uit en zakte de bodem in, waarmee het land uitermate kwetsbaar werd voor het water van de Zuiderzee.

Waarom is deze vondst zo bijzonder?

Het onderzoek biedt een unieke kijk op een van de meest dynamische gebieden van Nederland: in slechts enkele eeuwen tijd werd een woest veengebied ontgonnen, gecultiveerd, bewoond en prijsgegeven aan de zee, waarbij nederzettingen verdronken. Nu de dorpen zijn gelokaliseerd, wordt het mogelijk om meer te leren over hoe men in het verleden op deze plekken leefde.

Deze ‘Aan het woord’ staat ook in KIJK 1/2021. Deze editie ligt in de winkel vanaf 17 december.

>>>Lees ook: Oudste Engelse kaart op internet gezet<<<

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!