Al sinds de jaren negentig komt de Leidse archeoloog Olivier Nieuwenhuijse in Syrië om de archeologische kunstschatten in Raqqa te bestuderen. Nu is hij door Syrië gevraagd om te helpen de uit het gebied gestolen kunst terug te vinden. Aan KIJK vertelt hij hoe hij dat gaat doen.

KIJK: Hoe reageerde u toen u het verzoek om hulp uit Syrië kreeg?

Ik kreeg de brief in februari vorig jaar. Rond die tijd liep ik zelf ook met het idee rond dat ik iets moest doen voor de archeologische vondsten in Syrië. De directeur van de Syrische oudheidkundige dienst, Maamoun Abdulkarim, is een oude vriend van mij. Hij reist de hele wereld over op zoek naar manieren om de effecten van de crisis zoveel mogelijk te dempen. Voor Raqqa kwam hij bij mij uit. Op dat moment kreeg ik ook contact met twee Syrische archeologiestudenten die waren gevlucht, Khaled Hiatlih en zijn vrouw Rasha Haqi. Zij vroegen mij wat er in Leiden gedaan werd om te helpen. Toen moest ik met het schaamrood op de kaken toegeven dat er nog niets gebeurde. Dat was een van de redenen om hieraan te beginnen.

Waarom móest de universiteit dan iets doen?

De Universiteit Leiden heeft een speciale band met de provincie Raqqa vanwege de vele expedities die ze naar het gebied heeft gezonden. Al in de jaren tachtig startten Leidse onderzoekers in de Balikh-vallei ten noorden van de stad Raqqa verschillende opgravingen, die deels nog in volle gang waren toen de oorlog uitbrak. Daarbij is bijvoorbeeld het oudste aardewerk uit Syrië ontdekt. Door al die opgravingen hebben wij altijd veel te maken gehad met het museum in Raqqa. In het Leidse archief ligt ontzettend veel materiaal van die expedities, en die informatie vind je alleen hier.

U gaat niet zelf zoeken naar de verdwenen kunst?

Dat laat ik over aan Interpol. Die heeft een speciale afdeling voor gestolen kunst. Maar om die op te sporen en te identificeren is heel uitgebreide informatie nodig en daar zorgt dit project voor. Helaas kan het weleens heel lang duren voordat de kunstschatten boven water komen. Vaak worden ze jarenlang verborgen gehouden totdat ze niet meer zo in de belangstelling staan, of de stukken komen via de zwarte markt in een privécollectie terecht. Dan worden ze pas ontdekt als die collectie ooit een keer wordt geveild.

Dit is een fragment uit het interview te vinden in KIJK 8/2017. Deze editie ligt in de winkel vanaf 20 juli tot en met 23 augustus.

Meer informatie:

• ‘Archeologen verbijsterd over vernieling Iraakse kunstschatten’
• ‘Palmyra verwoesten heeft niets te maken met religie’

Tekst: Laurens Groeneveld

Beeld: Olivier Nieuwenhuijse

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer (geen verzendkosten). Abonnee worden? Dat kan hier!