Met name in landelijke gebieden lijkt overgewicht de afgelopen decennia sterk te zijn toegenomen, schrijven wetenschappers.
We worden elk jaar een beetje dikker, dat blijkt uit een uitgebreide studie onder leiding van onderzoekers aan het Imperial College in Londen. Aan de hand van BMI-gegevens van zo’n 120 miljoen volwassenen bestudeerden meer dan 1000 onderzoekers de wereldwijde obesitas-toename tussen 1985 en 2017. Zo’n vijf tot zes kilogram zijn we gemiddeld zwaarder geworden, beschrijft het team in vakblad Nature. Die toename zou voornamelijk in landelijke gebieden hebben plaatsgevonden, aldus de onderzoekers.
Lees ook:
Platteland versus stad
De onderzoekers keken naar de BMI, oftewel de body mass index; een indicatie voor het gezondheidsrisico van je lichaamsgewicht. Een gezonde BMI-waarde (gewicht/lengte2), dat de verhouding tussen je gewicht (in kilogram) en je lengte (in meters) in acht neemt, ligt tussen de 18,5 en 25 kg/m2. Tussen 25 en 30 is er sprake van overgewicht, en een waarde boven de 30 kg/m2 duidt op ernstig overgewicht, oftewel obesitas.
In 33 jaar, tussen 1985 en 2017, bleek het globale BMI met zo’n 2 kg/m2 toegenomen te zijn; 2 kg/m2 bij vrouwen en 2,2 kg/m2 bij mannen. De onderzoekers keken hiervoor naar een ruime 120 miljoen volwassenen verspreid over meer dan 200 landen en territoria. Meer dan de helft van die wereldwijde toename zou te wijten zijn aan de BMI-stijging op het platteland, stellen de onderzoekers.
Inkomen
Sinds 1985 zagen de onderzoekers de BMI op het platteland voor zowel mannen als vrouwen met 2,1 kg/m2 toenemen. In de stad was dat ‘slechts’ 1,3 voor vrouwen en 1,6 kg/m2 voor mannen. “Doorgaans wordt aangenomen dat globale obesitas-toename vooral te wijden is aan de stijging van mensen in de stad”, legt hoofdauteur Majid Ezzati uit. “De resultaten van dit onderzoek spreken dat tegen.”
Vooral de gemiddeld minder hoge opleiding en het lagere inkomen dat mensen in landelijke gebieden hebben, zijn volgens de onderzoekers redenen voor de BMI-stijging. “De stad trekt jonge, hoogopgeleide mensen”, legt gezondheidswetenschapper Jaap Seidell (Vrije Universiteit Amsterdam) uit. “Ook in Nederland, in de provincies Friesland, Groningen en Limburg, zie je dat mensen met kans op een hoge opleiding of goede baan naar de grote steden vertrekken. Zij die achterblijven hebben vaak een lagere sociaaleconomische status.”
De resultaten van het onderzoek verbazen Seidell dan ook niet. “Er is een urbanisatie aan de gang; mensen trekken steeds meer naar de stad. Voorspeld is dat straks 75 tot 80 procent van de wereldbevolking in een grote, stedelijke omgevingen woont. Met name in armere landen, met een laag- of midden inkomen, zoals Afrika, Azië en Zuid-Amerika zie je een grotere BMI-stijging op het platteland.”
Urbanisatie
Toch heeft Seidell wel wat op het onderzoek aan te merken. “Er wordt niet gekeken naar BMI-verschillen binnen steden”, vertelt hij. “Terwijl die juist daar het grootst zijn. Door de toename van rijke, doorgaans dunnere, gezondere in Amsterdam daalt het gemiddelde BMI in de stad bijvoorbeeld wel. Maar je ziet tegelijkertijd dat de BMI in de achterstandswijken wel degelijk sterk toeneemt.”
Dat door urbanisatie het obesitas-probleem zal afnemen, is volgens Seidell dan ook waarschijnlijk niet waar. “De BMI-stijging is er wel minder, maar het aantal mensen dat in de stad woont, neemt alleen maar toe. En daarmee dus ook het absolute aantal mensen met obesitas in steden. Het is allemaal nogal relatief.”
Wat kunnen we aan de globale obesitas-stijging doen? Seidell meent dat naast meer steun voor mensen op het platteland ook die sociaaleconomische verschillen in steden aangepakt moeten worden. “Vooral hoe die grote socio-economische verschillen ontstaan, en hoe je daar iets aan kunt doen, zijn belangrijk. Want hoe voedt je al die miljoenen mensen in zo’n stad elke dag, ook degene met weinig geld? Dat zijn de grote uitdagingen”, besluit de wetenschapper.
Bronnen: Nature, EurekAlert!
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!