Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
In Sudan zijn er gewapende conflicten tussen het leger en de paramilitaire groep RSF. Maar wat is een paramilitaire organisatie?
“Een paramilitaire groep is een eenheid die georganiseerd is als een militaire organisatie, maar maakt geen deel uit van de officiële strijdkrachten van een land”, vertelt Frederik Mertens, strategisch analist bij The Hague Centre for Strategic Studies. Zulke groepen hebben vaak militaire training gehad, dragen een uniform en zijn gewapend.
Het kunnen een heleboel verschillende groepen zijn. Ze worden soms gecreëerd door de overheid om te helpen bij het handhaven van de wet en orde, bijvoorbeeld SWAT – speciale teams bij de politie in de Verenigde Staten die worden ingezet voor grote of moeilijke operaties. Maar groepen kunnen ook los van de overheid worden gevormd en hun eigen politieke doelen hebben. Bijvoorbeeld de IRA die wilde dat het hele Ierse eiland onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk zou worden. Tegelijkertijd hadden de unionisten in Noord-Ierland ook paramilitaire groepen, zoals de UVF en UDA. Zij wilden juist bij het Verenigd Koninkrijk blijven en dat leverde gewelddadige conflicten op met de IRA.
Eigen belangen
Groeperingen met eigen politieke doelen vormen een bedreiging voor de stabiliteit en veiligheid van een land. Ze opereren vaak buiten de wet en hebben weinig of geen verantwoording af te leggen voor hun acties. “Daarom staan de meeste democratische landen, met uitzondering van specialistische politieteams, geen paramilitaire organisaties toe,” zegt Mertens.
Toch kan het voor een (zwakkere) overheid verleidelijk zijn om een paramilitaire groepen in te zetten en zo het leger te assisteren, het zijn namelijk betrekkelijk goedkope gevechtskrachten. “Maar doordat ze minder discipline hebben dan de reguliere strijdkrachten, gaan er vaker dingen mis, zoals buitensporig geweld. Bovendien is het na afloop moeilijk om zulke groepen te ontwapenen en demobiliseren, omdat ze vaak ook eigen belangen hebben die ze daarna willen nastreven.”
Lees ook:
- Waarom wil Oekraïne zo graag Leopard 2-tanks?
- Wat zijn de helse thermietbommen die Rusland gebruikt?
- Waarom werd de NAVO opgericht?
Waarom veroorzaakt de RSF nu een geweldsuitbarsting in Sudan?
De Rapid Support Forces (RSF) in Sudan is een voortzetting van de beruchte groepering Janjaweed. Deze organisatie werd door de overheid ingezet als paramilitaire groep om samen met het leger te vechten tegen rebellen tijdens het conflict in de regio Darfur dat begon in 2003. De groepering wordt medeverantwoordelijk gehouden voor meerdere misdaden tegen de menselijkheid.
In 2013, na een reorganisatie van de Janjaweed-militie, is de RSF opgericht om opnieuw rebellen onder controle te houden. Mohamed Hamdan Dagalo, beter bekend als Hemedti, heeft sinds de oprichting de leiding over de groepering. Ook de RSF begaan volgens de Human Rights Watch misdaden tegen de menselijkheid.
Na de afzetting van president Omar al-Bashir in 2019 moest een coalitie van militairen en burgerpolitici een democratische toekomst verwezenlijken. Maar in 2021 nam het militaire deel de macht volledig over, onder leiding van twee generaals: legerleider Abdel Fattah al-Burhan werd president en RSF-leider Hemedti vicepresident.
Nu zijn er al enige tijd spanningen tussen de twee generaals: ze zijn het niet eens over hoe de RSF onderdeel moet worden van het reguliere leger. Die machtsstrijd is nu uitgelopen tot geweldsuitbarstingen.
Paramilitaire groep in Nederland
Momenteel zijn er geen paramilitaire organisaties actief in Nederland. Maar die waren er ooit wel. De Weerbaarheidsafdeling was bijvoorbeeld een ordedienst van de Nationaalsocialistische Beweging (NSB) die van 1932 tot 1935 actief was. (maar daarna als ‘wandelgroepjes’ onofficieel doorging). Hun oorspronkelijk doel was het beschermen van NSB-partijoprichter Anton Mussert. Maar de leden bleken in de praktijk onnodig veel geweld te gebruiken en veroorzaakten talloze gevechten. In 1940, na de Duitse inval, werd de Weerbaarheidsafdeling opnieuw actief en richtten de leden hun agressie vooral op de joden.
Volgens Frederik Mertens, strategisch analist bij The Hague Centre for Strategic Studies zou je de Dienst Speciale Interventies (DSI) in Nederland als paramilitaire organisatie kunnen zien. De DSI is ondergebracht bij de Landelijke Eenheid van de Nationale Politie en is in staat om snel te reageren op gewelddadige verstoringen van de openbare orde, zoals een terroristische aanslag. “Het is wel een organisatie die perfect past in ons staatsbestel en volledig verschilt van de RSF”, aldus Mertens.
Bronnen: The Guardian, NOS, Human Rights Watch, Cambridge Dictionary, voor dit artikel sprak Tim ook met Frederik Mertens, strategisch analist bij The Hague Centre for Strategic Studies.
Openingsbeeld: Oregon Department of Transportation, CC BY 2.0
Beeld 2: Netwerk Oorlogsbronnen