Mensen denken dat helden uit films en boeken dezelfde politieke voorkeur hebben als zijzelf, en slechteriken juist de tegenovergestelde – dat blijkt uit een nieuwe studie.

Op wie zouden Harry Potter, Spider-Man en Gandalf stemmen bij verkiezingen? Toen wetenschappers die vraag stelden aan Amerikanen en Britten, antwoordden zij vaak dat ze op dezelfde partij zouden stemmen als zijzelf. Slechteriken zoals Darth Vader, Cruella de Vil en Joffrey Baratheon zouden volgens hen juist op de rivaliserende partij stemmen. De onderzoekers beschrijven de resultaten in het vakblad Political Science Research & Method.

Lees ook:

• ‘Rechtse mensen zouden evolutionair anders in elkaar zitten dan linkse mensen’
• Ligt je politieke voorkeur besloten in je karakteraanleg?

Voorkeur projecteren

Wetenschappers van de University of Southampton (VS) en de Universiteit van Wenen lieten 1600 mensen uit het Verenigd Koninkrijk en 1600 uit de Verenigde Staten een online enquête invullen. In een reeks vragen kregen mensen steeds twee bekende personages uit populaire films of boeken voorgelegd – waaronder karakters uit Harry Potter, Lord of the Rings, Game of Thrones, Star Wars en Disney- en Marvelfilms.

De Britse deelnemers werd gevraagd welk van de twee karakters het meest waarschijnlijk op de Labour Party of de Conservative Party stemde. De Amerikanen moesten aangeven welk personage het meest waarschijnlijk republikein of democraat was.

De onderzoekers vergeleken vervolgens de antwoorden met de politieke voorkeuren van de deelnemers. Hieruit bleek dat de deelnemers bij helden 20 procent vaker aangaven dat ze dezelfde politieke voorkeur hadden als zijzelf dan bij schurken. Andersom was dat effect even sterk: deelnemers zeiden bij slechteriken 20 procent vaker (in vergelijking met helden) dat ze op de andere partij zouden stemmen dan zijzelf. Mensen aan de linkerkant van het politieke spectrum deden dit vaker dan mensen aan de rechterkant. Ook deelnemers met een sterke politieke identiteit waren meer geneigd om hun eigen voorkeur te projecteren op helden en schurken.

Polarisatie en desinformatie

In een tweede experiment lieten de onderzoekers 1600 mensen uit het VK een nieuwsbericht lezen over een fictieve lokale politicus. De helft van de deelnemers kreeg een verhaal te lezen waarin de politicus geld doneerde aan een goed doel, terwijl de andere helft las over een politicus die juist geld had gestolen van een goed doel. Daarna moesten ze een aantal vragen beantwoorden over het nieuwsbericht, waaronder bij welke partij de politicus behoorde – informatie die ontbrak in beide varianten van het verhaal.

Een op de zes deelnemers ‘herinnerde’ zich bij welke partij de politicus behoorde. In de meeste gevallen behoorde de gelddonor volgens hen bij de partij waarop ze zelf stemden, terwijl de dief juist bij de rivaliserende partij behoorde.

Hoewel dit misschien klinkt als een grappig onderzoekje, heeft het gedrag volgens de onderzoekers serieuze consequenties voor de samenleving. “Als we ‘schurken’ zien als leden van de andere partij, dan hebben we ook de neiging om steeds meer negatieve eigenschappen met die groep te associëren”, zegt onderzoeker Stuart Turnbull-Dugarte in een persbericht. “Dit is niet alleen slecht nieuws voor polarisatie, maar het maakt ons ook vatbaarder voor desinformatie die de bestaande vooroordelen die we hebben over de kiezers van bepaalde partijen bevestigt.”

Bronnen: Political Science Research & Method, University of Southampton

Beeld: jpgfactory/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!