In het zuidwesten van Schotland zijn bijzondere stenen kogels gevonden. Dankzij een sportvisser denken archeologen nu te weten waar die voor dienden.

Kogels, die onlangs zijn gevonden in Schotland, werden zo’n 1800 jaar geleden door de Romeinse soldaten met een zogenoemde fustibalus richting de vijand gesmeten, zo denken archeologen. Een fustibalus is een soort slinger met een houten stok. Met die stafslinger gooiden ze, afhankelijk van de doelen die ze wilden raken, met stenen ter grootte van een citroen of met exemplaren die een middellijn van een centimeter of twee hadden.

Opvallend is dat in ongeveer 20 procent van de bij Burnswark Hill opgegraven kleine stenen gaatjes zijn geboord. Dat ging in die tijd een stuk lastiger dan tegenwoordig en dus was lange tijd de vraag waarom de Romeinen die al die moeite deden. Uit proeven blijkt namelijk ook dat de kogels veel minder hard gaan dan de exemplaren zonder gaatjes en ook minder doeltreffend zijn.

Gifstenen

Een van de theorieën was dat in de gaatjes gif werd gedaan om de vijand op die manier om zeep te helpen. Dat lijkt niet erg logisch. Een steen van citroenformaat komt met een vaartje van 160 km/h weliswaar hard aan, maar dringt niet in het lichaam door en het contact met de huid zou te kort zijn om voldoende gif over te brengen.

Archeoloog John Reid geeft leiding aan de opgravingen bij Burnswark Hill (foto hierboven). Hij had het met zijn broer, een fervent visser, over de stenen en die kwam met het idee dat de gaatjes bedoeld waren om geluid te produceren. De eerste reactie van de archeoloog was: “Doe niet zo stom, je hebt geen idee waar je het over hebt. Je bent helemaal geen archeoloog.“ Waarop de visser antwoordde: “Nee, maar ik ben wel een visser, en wanneer ik mijn lijn uitwerp, maken de loden gewichten, waar ook gaatjes in zitten, een fluitend geluid.”

Terreurwapens

Inmiddels is John Reid ook overtuigd. Hij beschrijft de stenen als ‘terreurwapens’, bedoeld om een angstaanjagend geluid te maken als ze over de hoofden van de vijand worden geslingerd. Dat droeg namelijk alleen maar bij aan de angst bij hun tegenstanders en dwong ze om in dekking te blijven.

Bronnen: Popular Mechanics, Live Science

Beeld: John Reid/Trimontium Trust