Carolijn Visser legde in haar boek de geschiedenis van de Joodse Selma Vos voor altijd vast. 

Geschiedenis is iets uit boeken, denken we vaak onbewust, zonder te beseffen dat we die geschiedenis zelf maken en beleven. Toegegeven, sommige mensen beleven iets meer in die geschiedenis dan anderen. Zo iemand was ook de Joodse Selma Vos over wie schrijver Carolijn Visser een boek maakte.

Mao

Selma Vos wist in de Tweede Wereldoorlog aan de vervolging van de Nazi’s te ontkomen. Maar haar intrigerende geschiedenis hield daar niet op. Door haar huwelijk met de Chinese Tsjang Tsao in de jaren zestig werd ze slachtoffer van de Culturele Revolutie onder Mao. Toen Carolijn Visser de kinderen van Vos acht jaar geleden ontmoette, moet ze direct hebben geweten dat er een boek op haar wachtte. Zo is het verhaal ook geschreven. Schijnbaar moeiteloos, als een roman die steeds spannender wordt.

Wie de ontstaansgeschiedenis van China een beetje kent, weet hoe meedogenloos Mao was voor het Chinese volk. Tijdens zijn bewind hebben miljoenen Chinezen het leven gelaten. Halverwege de jaren vijftig zuiverde Mao de communistische partij. Begin jaren zestig, werden miljoenen burgers de hongerdood ingejaagd. En tijdens de culturele revolutie – weer vijf jaar later – werden de overlevenden met de gewelddadige Rode Gardisten geconfronteerd: alles wat Westers was, traditioneel en oud moest worden afgebroken. Letterlijk.

Beijing

Selma Vos studeert na de Tweede Wereldoorlog in Cambridge. Daar ontmoet ze Chang Tsao, in die tijd al aanhanger van de communisten. Het tweetal treedt in 1947 in Amsterdam in het huwelijk. Via Hong Kong, waar Chang uit naam van de communistische partij andere wetenschappers in het buitenland terug naar het vaderland lokt, belandt Selma begin jaren vijftig in Beijing. Chang bekleedt daar een belangrijke functie als onderdirecteur van de Academie van Wetenschappen. De familie heeft het goed, voor Chinese begrippen. Maar langzamerhand verslechtert de situatie in het land, waardoor ook de positie van Chang onder druk komt.

Het aangrijpende verhaal van Selma Vos mag lezen als een roman; het is en blijft een waargebeurd verhaal, een schrijnend verhaal. Met haar boek geeft Visser een intiem kijkje achter de coulissen van het grimmige, Maoïstische China, dat velen niet hebben overleefd.

**** | 287 pagina’s | € 19,99 (paperback) of € 14,99 (ebook)

Tekst: Tonie Broekhuijsen