Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Al op 22-jarige leeftijd werd Sophie Scholl (die op 9 mei 100 jaar zou zijn geworden) door het nazi-bewind wegens hoogverraad geëxecuteerd. Maar in haar korte leven liet ze door moed en onverzettelijkheid een onuitwisbare indruk achter.
Als burgemeestersdochter in het Zuid-Duitse Forchtenberg had Sophie Scholl een vrij zorgeloze jeugd. Ze werd liberaal-christelijk opgevoed en toen Hitler eenmaal aan de macht was, ging ze, net als de meeste meisjes, inclusief haar drie zusters, naar de Bund Deutscher Mädel (BDM). De twee broers waren lid van de Hitlerjugend. Toch was de familie Scholl zeker niet pro-nazi. Vader en zoon Hans lieten zich vaak kritisch uit over Hitler en zijn politiek. Naarmate ze ouder werd, nam ook de onvrede bij Sophie toe. Bijvoorbeeld toen twee Joodse vriendinnen door de strenge rassenwetten van de nazi’s niet bij de BDM mochten. Of toen ze op haar kop kreeg omdat ze voor wilde lezen uit het Buch der Lieder van de Joodse dichter Heinrich Heine.
Witte Roos
Nadat ze zes maanden als een soort dienstplicht in een metaalfabriek in Ulm had gewerkt, schreef Sophie zich in mei 1942 in als student biologie en filosofie aan de Universiteit van München. Daar kwam ze in contact met een groep studenten die onder de naam Weiße Rose (Witte Roos) geweldloos verzet pleegden tegen de nazi’s. De groep bestond uit vijf studenten (onder wie tot haar grote verrassing broer Hans) en een paar professors. Samen schreven ze zes pamfletten die in verschillende grote Duitse steden in onder meer telefooncellen en op geparkeerde auto’s werden neergelegd. Tijdens het verspreiden van het laatste pamflet op 18 februari 1943 ging het mis.
“Zo’n mooie zonnige dag en ik moet gaan. Maar wat maakt mijn dood uit als daardoor duizenden mensen wakker zijn geschud en tot actie overgaan?”
Terwijl Sophie honderden exemplaren van een hogere verdieping in de hal van de universiteit gooide, werd ze betrapt door conciërge Jakob Schmidt, een trouw volgeling van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP). Na een extreem korte rechtszaak kregen Sophie Scholl en de andere leden van de Weiße Rose de doodstraf. Een paar uur later al werd ze met de guillotine onthoofd.
Hoe het verder ging
Na de dood van Sophie Scholl werd het zesde pamflet van de Weiße Rose Duitsland uit gesmokkeld. Er werden vervolgens miljoenen kopieën van gedrukt en onder de titel ‘Manifest van de studenten uit München’ door de Britse luchtmacht boven Duitse steden uitgestrooid. De pamfletten en de geweldloze acties spreken in Duitsland nog steeds tot de verbeelding. In 2003 ging de televisiezender ZDF onder de naam Unsere Besten op zoek naar de tien belangrijkste Duitsers ooit. Sophie en Hans Scholl eindigden op de vierde plaats, voor onder meer Bach, Goethe en Einstein.
Dit verhaal staat ook in de KIJK Revolutie-special, hier te koop.
Sophie Scholl heeft nu ook een eigen Instagram-account waarop volgers tot 18 februari – de dag waarop ze wordt gearresteerd – kunnen meekijken in haar leven.
Lees ook:
Beeld: Sophie Scholl vlak voor haar terechtstelling © AP/SV-BILDERDIENST