In de nasleep van de Eerste Wereldoorlog maakte de Spaanse griep tussen de 50 en 100 miljoen dodelijke slachtoffers. Het was een van de grootste catastrofes die de mensheid ooit trof. Wat gebeurde er honderd jaar geleden precies?
In het najaar van 1918 snakten de honderdduizenden soldaten aan de diverse fronten van de Eerste Wereldoorlog naar een wapenstilstand. Vier jaar bloedvergieten op een onvoorstelbare schaal had hun weerstand gebroken. En het einde van de strijd wás ook nabij, maar niet voordat een laatste kwelling nog eens tienduizenden militairen het leven zou kosten. Een dood die ditmaal niet uit de loop van een geweer kwam.
Al het hele jaar hadden soldaten last van griepverschijnselen gehad. In sommige compagnieën lag de helft van de manschappen ziek op bed, tot ongenoegen van de legerleiding. Maar in de herfst veranderde er iets. Soldaten kregen hoge koorts, hun huid werd blauw en hun longen vulden zich met vocht of bloed. Veel mannen stikten simpelweg. Ooggetuigen verklaarden dat blanke slachtoffers niet van zwarte te onderscheiden waren. Al snel deed het gerucht de ronde dat de Duitsers weer met chemische oorlogsvoering waren begonnen. Feit was dat de besmettelijke ziekte vooral huishield onder een bevolkingsgroep die normaal gesproken het minst vatbaar is voor griep: mannen in de kracht van hun leven.
De snelheid waarmee de griep toesloeg was verbluffend. In veel gevallen stierven patiënten nog op dezelfde dag dat ze de eerste verschijnselen kregen. De ziekte kreeg al gauw een naam: Spaanse griep, naar de locatie van de eerste meldingen. Maar elke strijdende partij had zijn eigen benaming. De Duitsers, die op even grote schaal werden geveld, hadden het over Blitzkatarrh: snelle slijmvliesontsteking. De Britten kozen voor Vlaamse griep.
Ze zaten er allemaal naast, zo bewijst de Britse historicus Laura Spinney in een nieuw boek over de pandemie die precies honderd jaar geleden wereldwijd tussen de 50 en 100 miljoen slachtoffers maakte.
Dit is het begin van een artikel over de Spaanse griep te vinden in KIJK 6/2018. Deze editie ligt in de winkel vanaf 17 mei tot en met 20 juni.
Meer informatie:
- YouTube: The 1918 Influenza Pandemic in America | Struggle Against the Spanish Flu | Documentary
- YouTube: The Spanish Flu of 1918 and Its Aftermath – Conversation with Laura Spinney
Tekst: Mark van den Tempel
Beeld: ANP
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!