Tatoeëren wordt al meer dan 5000 jaar gedaan, maar toch ontdekten wetenschappers dat tatoeages net anders werken dan we dachten.
De meeste mensen denken dat tatoeages zo fraai blijven doordat huidcellen zich vol zuigen met inkt. Of dat de inkt tussen bepaalde huidlagen wordt aangebracht. Dat is niet zo. Bij een tat spelen zogenoemde macrofagen, de afvalvretende cellen van ons afweersysteem, een belangrijke rol. Alleen blijkt nu dat die rol iets anders in elkaar zit dan werd gedacht en dat kan onder meer gevolgen hebben voor het verwijderen van tattoos.
Reddingstroepen
Als je je bijvoorbeeld ergens aan stoot en er een wondje ontstaat, schieten de witte bloedcellen naar de plek des onheils om de boel te repareren. Dat doen ze dus ook als een naald vol inkt zich op een bepaalde plek honderden keren door de bovenste twee huidlagen ramt. De macrofagen zien de inkt uiteraard als indringers, nemen de kleurstof op en proberen die onschadelijk te maken door de boel in te kapselen.
Een macrofaag heeft de inkt ingekapseld (links), maar die komt weer vrij als de cel sterft (midden). Vervolgens wordt de inkt weer opgenomen door een nieuwe immuuncel.
Maar, zo vroegen onderzoekers van het Franse Centre d’Immunologie de Marseille-Luminy zich af, hoe kunnen die met inkt gevulde macrofagen zo lang overleven? En dus tatoeëerden ze de staart van een muis (foto hieronder), en uit dat onderzoek bleek dat de macrofagen wel degelijk afsterven. Alleen duiken er dan meteen andere macrofagen op die de lijken van hun gevallen kameraden proberen op te ruimen. En daarbij nemen ze ook weer de inkt op. Na het zetten van een tatoeage ontstaat er dus een continue onderhuidse strijd om de schade te herstellen.
Dankzij die macrofagencyclus blijft het onderhuidse ‘plakplaatje’ jarenlang bestaan. Het vervagen van een tat werd overigens toegeschreven aan de invloed van uv-licht op de inkt. Maar de Franse onderzoekers denken dat de cyclus ook daar een rol speelt. Als zo’n immuuncel namelijk een dode soortgenoot probeert weg te werken, ontsnapt er steeds een klein beetje inkt die vervolgens wordt afgevoerd en afgebroken.
Laserschieten
Overigens verwachten ze ook dat hun werk van invloed kan zijn op het verwijderen van de inkt. Nu wordt dat gedaan met lasers die de met inkt gevulde macrofagen aan stukken schieten. De kleinere delen worden dan, net als andere ‘vervuilingen’, via het lymfestelsel afgevoerd en door het lichaam afgebroken. Vaak zijn er meerdere sessies nodig om voldoende macrofagen af te schieten en dan nog blijven sommige tatoeages vaag zichtbaar.
Het nieuwe onderzoek maakt mogelijk de weg vrij voor het ontwikkelen van nieuwe antistoffen die de macrofagen op een efficiëntere manier op kunnen ruimen.
Bronnen: Centre d’Immunologie de Marseille-Luminy / Popular Mechanics
Beeld: Baranski et al/ Centre d’Immunologie de Marseille-Luminy
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!