Als het om de vroege geschiedenis van het vliegtuig gaat, kent iedereen de namen Wright, Fokker en Lindbergh. Veel minder bekend, zijn Cayley, Giffard en Lilienthal. En dat terwijl deze drie negentiende-eeuwers ook een grote bijdrage aan de vliegerij hebben geleverd.

1) George Cayley (1773-1857)

De schatrijke Engelse edelman Cayley deed veel onderzoek naar doorslaggevende factoren van het vliegen, zoals liftkracht en luchtweerstand, en de vorm die vliegtuigvleugels moesten hebben. Ook ontwierp hij een zweefvliegtuig dat een mens kon vervoeren en waarvoor hij naar verluidt een koetsier of een butler als testpiloot gebruikte. De gebroeders Wright noemden Cayley een van hun belangrijkste inspiratiebronnen.

2) Henri Giffard (1825-1882)

Deze Franse ingenieur bouwde een luchtschip dat was uitgerust met een verticaal roer en een stoommachine die een propeller aandreef. Tijdens een 27 kilometer lange tocht die hij er op 25 september 1852 mee ondernam, was hij in staat om bochten te maken en rondjes te vliegen. In 1863 kreeg Giffard de hoogste onderscheiding die Frankrijk heeft: hij werd opgenomen in het Legioen van Eer.

3) Otto Lilienthal (1848-1896)

Net als Giffard was de in Pruisen geboren Lilienthal ingenieur. Hij bestudeerde de manier waarop vogels vlogen en begon in 1891 vluchten te maken met een soort hanggliders. In 1893 kwam hij al tot 250 meter. Zijn bevindingen verwerkte Lilienthal in artikelen voor wetenschappelijke tijdschriften. Op 9 augustus 1896 brak hij zijn nek bij een crash. Hij raakte buiten bewustzijn en overleed de dag erna in een kliniek.

Dit is een kader uit het artikel ‘Sportman van het luchtruim’ over Albert Santos-Dumont, eveneens een minder bekende luchtvaartpionier. Dit verhaal staat in KIJK 3/2019 dat vanaf 21 februari tot en met 20 maart in de winkel ligt.

Meer informatie:

• YouTube: Wings of madness – Santos-Dumont
• YouTube: Santos-Dumont en zijn luchtschip No. 4
• YouTube: Vlucht met een moderne kopie van de Demoiselle
• Air & Space Magazine: Alberto’s big race
• PBS: Tale of the Damselfly
• ResearchGate: Was the airplane indeed invented by Alberto Santos-Dumont?
• History.com: Who was first in flight?

Tekst: Leo Polak

Openingsbeeld: Getty Images

De KIJK 50 jaar-special is verkrijgbaar in de webshop met daarin de spannendste, opmerkelijkste en grappigste verhalen uit de lange geschiedenis van het blad. Bestel hem hier.