Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Nieuw ontdekte dier- en plantensoorten krijgen soms de naam van een popartiest. Tien bijzondere vernoemingen op een rijtje.
Iedereen die een nieuwe soort ontdekt, mag hem zelf een naam geven, of je nu wetenschapper bent of niet. Het is not done om het organisme je eigen naam te geven, maar je mag je vondst wel vernoemen naar iemand die je bewondert en dat gebeurt dan ook regelmatig.
Omdat ze hun muziek veel draaien tijdens hun veldwerk of omdat ze simpelweg fan zijn, biologen denken vaak aan een popartiest bij het bedenken van een wetenschappelijke naam. Soms hebben de dieren ook iets anders met de artiest in kwestie gemeen, zoals je ziet in deze top 10 van Top 2000-vernoemingen. Vanaf Eerste Kerstdag zendt NPO Radio 2 de Top 2000 uit.
Lees ook:
- Bijzonder: eilandengroep huist collectie nieuwe vogelsoorten
- Nieuwe soorten liggen jaren op de ‘plank‘
1) The Beatles, kever Ptomaphagus thebeatles
Je zou denken dat eral heel wat kevers (beetles in het Engels) rondkruipen die naar The Beatles zijn vernoemd, maar het is er nog maar eentje. Ptomaphagus thebeatles is in 2019 ontdekt in het Vondelpark, door buurtbewoners die samen met wetenschappers de biodiversiteit in hun omgeving onder de loep namen. Het was toen vijftig jaar geleden dat John Lennon en Yoko Ono hun Bed-in for Peace hielden in het nabijgelegen Hilton Hotel. Keverkenner Menno Schilthuizen van Naturalis begeleidde met zijn bedrijf Taxon Expeditions het burgerwetenschapsproject, dat ook nog een nieuwe parasitaire wesp opleverde.
2) Beyoncé, paardenvlieg Scaptia beyonceae
Veel nieuwe soorten duiken niet op in de natuur, maar in natuurhistorische collecties van musea. Vooral bij insecten is dat het geval; nadat ze zijn verzameld moeten onderzoekers ze vaak eerst onder de microscoop bekijken voordat ze ze dopen. Zo vond entomoloog Bryan Lessard in 2011 in de nationale collectie van het Australische wetenschappelijk instituut CSIRO een nieuwe paardenvlieg, die al in 1981 was opgeprikt. Omdat de vlieg spectaculaire goudkleurige haartjes op zijn onderlijf had, vond hij het de “all time diva of flies”. Hij noemde het dier Scaptia beyonceae, naar de Amerikaanse zangeres, songwriter en diva Beyoncé Knowles, die bovendien in 1981 is geboren.
3) Johnny Cash, tarantula Aphonopelma johnnycashi
In 2015 vonden biologen een nieuwe tarantulaspin in de buurt van Folsom Prison in Californië. De mannetjes van Aphonopelma johnnycashi zijn zwart dus het kon bijna niet anders: ze moesten de spin wel noemen naar Johnny Cash. De zanger met de bijnaam The Man in Black is onder meer beroemd om zijn lied Folsom Prison Blues, dat in de Folsom gevangenis is opgenomen met een live publiek van gedetineerden. Het staat op nummer 142 in de Top 2000.
4) Pink Floyd, garnaal Synalpheus pinkfloydi
Een pistoolgarnaal kan met zijn scharen een knallend geluid maken dat zijn vijanden verdooft en zelfs visjes kan doden. Die ‘sonische bom’ gecombineerd met de felroze klauw van dit exemplaar deed de ontdekkers denken aan hun favoriete psychedelische rockband Pink Floyd. Het dier dat in 2017 is beschreven met de naam Synalpheus pinkfloydi komt voor in de Golf van Panama. De onderzoekers melden in de wetenschappelijke beschrijving dat het “onwaarschijnlijk is dat deze soort op the dark side of the moon voorkomt”, een verwijzing naar het legendarische album van Pink Floyd.
5) Roy Orbison, kever Orectochilus orbisonorum
In 2008 werd een opvallende waterkever met een zwart boven- en een wit onderlijf vernoemd naar de overleden zanger Roy Orbison en zijn weduwe. Orbison was altijd herkenbaar aan zijn sluike zwarte haar, zonnebril en stijlvolle zwarte kleding, waar zijn gezicht wit bij afstak. Het waterkevertje Orectochilus orbisonorum (‘van de Orbisonnen’) is vijf millimeter groot. Door het transparante schild op zijn onderlijf kun je zijn witte organen zien zitten.
6) Green Day, bloem Macrocarpaea dies-viridis
Crossend door Ecuador voor hun veldwerk luisterden onderzoekers van Harvard geregeld naar de band Green Day. Geen wonder dat ze een nieuwe nachtbloeiende bloem naar deze popartiesten vernoemden met de naam dies-viridis, Latijn voor ‘groene dag’.
7) Metallica: diepzeepissebed Macrostylis metallicola
Rockband Metallica vierde zijn vernoeming naar een diepzeepissebed in februari dit jaar op Instagram. Volgens de bandleden heeft Macrostylis metallicola veel met hen gemeen: het dier leeft in complete duisternis, heeft geen ogen en geen kleur. Op 5000 meter diepte in de oceaan tussen Hawaii en Mexico leeft dit kreeftachtige beest te midden van metaalachtige bollen die miljoenen jaren oud zijn.
8) Lady Gaga, cicade Kaikaia gaga
In maart dit jaar vond student Brendan Morris in een museumcollectie een nieuwe soort cicade met een uiterlijk waarvan hij onder de indruk was. Vanwege de vreemde horentjes zag het dier er bizar uit, net zo verrassend als de extravagante zangeres Lady Gaga, vond hij.
9) Mark Knopfler, dinosauriër Masiakasaurus knopfleri
De voorman van Dire Straits, Mark Knopfler, is geëerd met de naam van een dinosauriër die meteen ook de eerste is van een nieuw geslacht. Scott Donald Sampson die de gefossiliseerde resten van het uitgestorven dier vond, was geïnspireerd door Knopflers muziek. Masiakasaurus knopfleri leefde in het Late-Krijt in Madagaskar. Het vleesetende reptiel was met zo’n twee meter niet heel groot en had vooruitstekende voortanden, waarmee het wellicht vis en andere kleine prooien at.
10) Lou Reed, koepelspinnengeslacht Loureedia
De uitsmijter is zanger en songwriter Lou Reed, naar wie ontdekker Jeremy Miller van Naturalis in 2012 een compleet spinnengeslacht vernoemde. Miller maakte deel uit van een internationaal team dat onderzoek deed aan koepelspinnen, in het Engels velvet spiders (fluweelspinnen) vanwege hun donker glanzende uiterlijk. Een van de vondsten, een prachtig gekleurde spin die ondergronds leeft, bleek tot een compleet nieuw geslacht te horen. Miller en zijn collega’s noemden het geslacht Loureedia als eerbetoon aan Lou Reed, die zijn carrière begon bij de legendarische band The Velvet Underground. De nieuwe spin Loureedia annulipes was de eerste spin in dit geslacht. Van de drie liedjes van Lou Reed in de Top 2000 staat Perfect Day het hoogste, op nummer 56.
Bronnen: Rolling Stone, DW, Wikipedia, NPO Radio2