Soms kan je met een paar drankjes op nog prima functioneren, soms ook helemaal niet meer. Dat ligt niet aan jou, maar aan de mensen om je heen.

Het inschatten van hoe dronken je bent, wordt beïnvloed door je omgeving. Althans, als je wetenschappers van Cardiff University moet geloven. Zij deden twee jaar lang, onder leiding van gezondheidswetenschapper Simon Moore, onderzoek naar zelfreflectie in beschonken staat. Uit hun onderzoek bleek dat je jezelf nuchterder inschat als er meer dronken mensen in je omgeving zijn.

De niet bij het onderzoek betrokken gedragswetenschapper Juliette Schaafsma (Tilburg University) begrijpt dat. “Mensen vergelijken zichzelf continu met hun omgeving. Stel bijvoorbeeld dat een student een zeven haalt tijdens een toets. Wanneer de rest van de klas een hoger cijfer haalt, zal de student vinden dat hij slecht heeft gepresteerd. Maar wanneer de rest een lager cijfer haalt, vindt hij dat zijn prestaties goed zijn.”

Risico’s

De aanleiding van het onderzoek was de vraag waarom mensen zichzelf overschatten wanneer ze hebben gedronken. Ze lopen namelijk meer kans op ongevallen doordat zij bijvoorbeeld met een borrel op in de auto stappen of meer risico’s nemen in situaties die zij in nuchtere staat zouden vermijden. “Hoe meer de persoon heeft gedronken, hoe slechter hij in staat is om de eigen toestand in te schatten”, aldus Moore. Om daar inzicht in te krijgen, ging zijn team de straat op, waar ze dronken mensen vroegen deel te nemen aan het onderzoek.

De wetenschappers ondervroegen in totaal 1862 mensen van vrijdag 8 uur ’s avonds tot zaterdag 3 uur ’s nachts. Er werd bij hen een blaastest afgenomen en een Fast Alcohol Screening Test, die in kaart brengt wat het drinkgedrag van de ondervraagde is en hoeveel risico deze loopt. Bij 400 proefpersonen stelden de onderzoekers extra vragen, waaronder: hoe dronken voel je je? Hieruit zou niet alleen blijken dat ze zich meer dronken voelden als er meer mensen aan de bar nuchter waren en vice versa, maar ook dat mensen zich bewuster zijn van de risico’s als er meer nuchtere mensen in de buurt zijn.

Cultuur

Ninette van Hasselt (Trimbos-instituut) kan zich wel in de resultaten vinden. “Dronkenschap is een deels subjectief fenomeen. Dat zie je ook als mensen in een situatie terechtkomen waarbij ze moeten handelen. Ze krijgen dan zo’n adrenalinestoot dat ze in een keer helder zijn. Dronken zijn is dus niet iets wat vast staat. Het is daardoor aannemelijk dat de omgeving dit kan beïnvloeden”, aldus Van Hasselt.

Zij benadrukt daarbij wel dat cultuur ook een rol speelt. “Als je dronken bent in Frankrijk blijf je verantwoordelijk voor je eigen gedrag, terwijl het hier als een excuus wordt gebruikt voor waarom je iets doet.” Daardoor kan het dus zo zijn dat hetzelfde onderzoek in een ander land totaal verschillende resultaten geeft.

Nuchtere mensen

Moore wil de data inzetten als preventie. “Dit onderzoek heeft enorm veel invloed op hoe we omgaan met het verminderen van alcoholconsumptie. We kunnen ons best doen om het aantal dronken mensen in de omgeving omlaag te brengen of we kunnen het aantal nuchtere mensen verhogen. Volgens onze theorie heeft dat laatste de grootste impact.”

Recent maakte de Nederlandse overheid bekend dat ze het drankgedrag van jongeren wil terugdringen. Misschien zit de oplossing hem wel in het sturen van teams van nuchtere mensen op uitgaansavonden.

Bronnen: BioMedCentral, Inverse