De buren die uren aan het bladblazen zijn, een brommertje dat met een hoop geknetter optrekt, getjilp van nestelende mussen vlak bij je slaapkamerraam: gék word je ervan. Maar hoe komt dat? En waarom is dat bij iedereen weer anders?
”De irritatiefactor van geluiden wordt niet alleen bepaald door het aantal decibellen, maar ook door persoonlijke en sociale factoren”, zegt Eveline Maris. Zij promoveerde op onderzoek naar geluidshinder. Zo maakt het uit wanneer het geluid te horen is. Ligt je lief ’s middags op de bank te snurken? Dan is dat lang niet zo irritant als wanneer je er ’s nachts naast ligt en in slaap moet zien te vallen. En dat bladblazen van de buurman is op zich niet zo erg, maar wel als je je moet concentreren op een lastig klusje op de computer. ”Als het geluid het je lastig maakt om te doen wat je wilt doen, wordt het sneller als hinderlijk ervaren”, zegt Maris.
Lees ook:
Onrechtvaardigheid
Wat ook veel uitmaakt, is of je het geluid zelf in de hand hebt. Rij je lekker met je motor over de dijk, dan ervaar je het geknetter als iets dat erbij hoort, zelfs als prettig. Maar als dijkbewoner kun je je flink storen aan de herrie. Je hebt er dan geen controle over, het overkomt je.
Er speelt nog iets anders mee, zo blijkt uit het onderzoek van Maris. Ze liet proefpersonen denktaakjes doen. De helft mocht van tevoren kiezen welk geluid ze daarbij op de achtergrond te horen zouden krijgen: een vogel, radio of vliegtuig. Toen alle proefpersonen vervolgens tóch het vliegtuiggeluid te horen kregen, werd dit door de groep die had mogen kiezen als extra hinderlijk ervaren. Volgens Maris heeft dat te maken met ons gevoel van (on-)rechtvaardigheid. Dat speelt op als je de indruk krijgt dat de herriemaker maling heeft aan jouw plezier. Als de buurman de bladeren onverschillig jouw tuin in blaast, wordt het geluid pas echt irritant.
Geluidshaat
En dan zijn er nog mensen die last hebben van misofonie, oftewel ‘geluidshaat’. Ze voelen extreme irritatie of zelfs walging of woede bij het horen van bepaalde geluiden, meestal die van andere mensen, zoals gesmak, gesnuif- of gekuch. Hoewel over het ontstaan nog weinig bekend is, hebben fMRI-scans heftige reacties in het brein aangetoond. De conclusie is hoe dan ook: geluidshinder zit vooral tussen je oren.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 9/2022.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. En in onze nieuwste special geven we antwoord op 197 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem eenvoudig en snel via onderstaande knop.
Tekst: Judith Neimeijer
Beeld: 123RF