Bioloog en KIJK-columnist Ronald Veldhuizen prikt mythes door. Deze keer: het idee dat één hersenhelft dominant is.
Het loopt helemaal in de soep hier. Politici denken alleen maar aan zichzelf en bankiers stelen al ons geld. De rotzakken. Allemaal zijn ze koel, berekenend en weinig empathisch. De oorzaak: we denken in de westerse maatschappij te veel met onze linkerhersenhelft. Die is namelijk rationeel en kil. In tegenstelling tot de rechterhersenhelft: die is lief, empathisch en creatief. Deden we daar maar wat meer mee.
Dat onze hersenhelften uit balans kunnen zijn, is geen nieuw idee, maar kort geleden was het de psychiater Iain McGilchrist die het nieuw leven inblies door de graaiende bankiers en andere westerse problemen als linkerhersenhelftprobleem te bestempelen. Totale onzin, maar er zijn mensen die het heel aannemelijk vinden. De reacties onder een artikel over McGilchrist van de site De Correspondent spreken boekdelen. “Mijn hersenhelften waren heel lang uit balans, maar met yoga ben ik weer in balans!” Dat idee.
Het idee dat één hersenhelft dominant is, blijft hardnekkig. Want ja, feit is dat we nou eenmaal twee hersenhelften hebben, elk met zijn eigen taken en neigingen. De linkerhersenhelft doet bijvoorbeeld meer met taal dan de rechter: dat weten we omdat mensen vaker taalproblemen krijgen als hun linkerhersenhelft schade heeft opgelopen. Maar daar houdt het wel zo’n beetje op, die strikte verdeling in het brein.
Waarom? Ten eerste kletsen de twee hersenhelften onafgebroken met elkaar. Dat maakt de samenwerking tussen de twee helften zo bizar ingewikkeld, dat algemeenheden als links-rationeel en rechts-creatief niet opgaan. Een supergroot hersenscanonderzoek uit 2013 bevestigt dat: ruim duizend mensen met de meest uiteenlopende karakters bleken onderling niet te verschillen in hun breinactiviteit, linksom of rechtsom. We zijn dus allemaal, tsja, heel gewoon.
Ja, dus óók die graaiende bankiers. Sla het boek van journalist Joris Luyendijk er maar op na, waarover we hem in de vorige KIJK (KIJK 7/2015) interviewden. Tijdens zijn twee jaar durende safari door de financiële wereld ontdekte hij dat bankiers buiten hun werk doodnormale en empathische mensen zijn. Maar het systeem waarin ze werken: dat is wél kil en berekenend.
Deze column verscheen ook in KIJK 8/2015.
Beeld: Iris Planting