Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Tijdens familie-etentjes kunnen onverwachte vragen opkomen, weet KIJK-redacteur Laurien Onderwater. “Wij vroegen ons opeens af: op welke leeftijd krijgen kinderen eigenlijk moedervlekken?”
“Moedervlekken zijn een soort goedaardige gezwellen van de pigmentcellen in de huid”, vertelt dermatoloog Remco van Doorn van het Leids Universitair Medisch Centrum. “Ze ontstaan doordat er in de pigmentcel een genmutatie optreedt, waardoor de cel zich blijft delen. Dat moedervlekken niet tot in lengte van dagen door blijven groeien, komt doordat de cellen een intrinsieke bescherming hebben tegen continue groeiprikkels.
Lees ook:
Dertig moedervlekken
De groei komt daardoor vanzelf tot stilstand.” Dit is meteen een belangrijk verschil met melanomen (zie de foto), een vorm van huidkanker die qua uiterlijk kan lijken op moedervlekken. “Bij melanomen zijn er extra mutaties ontstaan, waardoor de celdeling wél ongebreideld doorgaat. Overigens ontstaat maar ongeveer de helft van de melanomen uit een al bestaande moedervlek. Vaak is het een geheel nieuwe pigmentvlek.”
De gemiddelde Nederlander heeft zo’n twintig tot dertig moedervlekjes, maar de variatie is groot. “Moedervlekken kunnen aangeboren zijn, maar ook later ontstaan; meestal in de kindertijd, maar ook op volwassenen leeftijd. Na je 35ste ontwikkel je nauwelijks nog nieuwe”, zegt Van Doorn.
Genmutaties
Als je vaker verbrandt als kind, is de kans op meer moedervlekken groter. “Maar zonlicht is niet de enige factor die ertoe doet”, nuanceert de dermatoloog. “Anders zou je ook geen moedervlekken kunnen ontwikkelen in de baarmoeder. Onder meer aanleg speelt ook een rol.”
En waarom komen er op latere leeftijd zelden nieuwe moedervlekjes bij? “Dat is niet bekend. Die genmutaties in pigmentcellen zullen vast nog optreden, maar omdat in cellen op hogere leeftijd de celdeling eerder tot stilstand komt, krijg je waarschijnlijk mini-vlekken die te klein zijn om te zien. Dit is niet bewezen, maar het klopt wel met de observatie dat moedervlekken vaak groter zijn naarmate je ze op jongere leeftijd kreeg.”
Deze vraag kon je vinden in KIJK 1/2020.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl.
Tekst: Diana de Veld