Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Pak je nijptang er maar bij en klus erop los, want gereedschap is volgens onderzoek handig voor het kweken van begrip voor zinsbouw.
Een goed lopende zin maken is voor veel mensen nog best lastig. Waar staat het werkwoord, wat doen we met het bijvoeglijk naamwoord en hoe zit dat met die tussenzin? Het lijkt erop dat werken met gereedschap weleens zou kunnen helpen bij het oefenen van dit begrip voor zinsbouw (ofwel syntax). Dat lijkt althans een serie experimenten van Franse en Zweedse onderzoekers uit te wijzen. Ze schrijven erover in het vaktijdschrift Science.
Lees ook:
Pinnen in gaten
Vroeger dachten wetenschappers dat taal zo complex was dat er wel een speciaal netwerk aan hersencellen achter moest zitten. Maar de laatste paar jaren is dat beeld veranderd. Zo is in 2019 een link ontdekt tussen handig zijn met gereedschap en woordjes leren. Hetzelfde team, onder leiding van Alice Roy en Claudio Brozzoli, besloot nog wat dieper in het fenomeen te duiken.
De onderzoekers vroegen Franse deelnemers om te oefenen met een 30 centimeter lange nijptang. Daarbij moesten ze het stuk gereedschap gebruiken om kleine pinnen in de juiste gaten te steken. Een precisiewerkje dus, waarbij je je fijne motoriek gebruikt.
Complexe zinnen
Ook kregen de deelnemers op een ander moment een taak waarbij ze hun syntax nodig hadden. Zo moesten ze simpele en complexe zinnen lezen en daar vragen over beantwoorden. Een zin als “de wetenschapper, die de dichter bewondert, schrijft een artikel” is makkelijker te begrijpen dan “de wetenschapper die de dichter bewondert, schrijft een artikel”. Wie bewondert nou wie?
Tijdens het doen van de taken werd de hersenactiviteit gemonitord in een MRI-scanner. Daaruit blijkt dat zowel het doen van de fijn-motorische training als het gebruik van syntax in dezelfde mate hetzelfde hersengebied activeert: de basale ganglia. Deze breinregio is betrokken bij bewegingscoördinatie, het verstand en gevoelens.
Betere syntax
Nu was de vraag: zou training van het ene nu ook verbetering brengen in de vaardigheid van het andere? Oftewel: maakt werken met gereedschap je ook beter in het begrijpen van zinsopbouw, en andersom?
De deelnemers gingen eerst met hun syntax-werkje aan de slag, waarna met de nijptang werd geoefend. Toen volgde opnieuw het beantwoorden van de vragen over de zinnen. Daar werd inderdaad beter gescoord. Die verbetering was er niet bij de controlegroep (die dezelfde handeling deed maar dan alleen met de handen).
Hulp bij taalstoornissen
Volgens de onderzoekers leert de ontdekking ons mogelijk meer over de ontwikkeling van de menselijke taal. Zo wordt het idee dat gereedschapgebruik van onze verre voorouders heeft bijgedragen aan de vorming van complexere zinnen bijvoorbeeld steeds aannemelijker.
Ook in de huidige tijd hebben we nog wat aan het onderzoek. Roy en haar collega’s werken namelijk al aan protocollen waarmee mensen met taalstoornissen met gereedschap kunnen worden getraind. Dat zou hen kunnen helpen in het produceren van betere zinnen. En een mooie bonus is dan ook gelijk beter kunnen klussen.
Effect van Syntax of niet?
“Wetenschappers denken al langer na over de overlap tussen het gebruik van gereedschap en taal”, geeft taalwetenschapper Roel Willems (Radboud Universiteit) aan. “In deze studie is de neurale link goed te zien. Of dat tevens hét bewijs is voor een co-evolutie van beide eigenschappen, vind ik nog te speculatief.”
Willems is verder kritisch over de taken die de deelnemers moesten doen. “Ze vergelijken het doen van een motorische werkje met gereedschap met dezelfde taak zonder handen. De link met syntax is dat het meenemen van de tang in de planning van de handeling een soort syntax is. Dan wordt de interpretatie lastig; kijken we naar een effect van syntax of moeilijkheidsgraad? Interessanter was geweest om mensen handelingen te laten doen die – net als in taal – bestaan uit sequenties met verschillende mate van hiërarchie.”
Bronnen: Science, Inserm via EurekAlert!