Zie jij deze jurk in goud/wit of blauw/zwart? Het hangt van jouw inschatting van de lichtbron af, zo concludeert een neurowetenschapper.

Twee jaar geleden was de jurk van de moeder van een bruid in Schotland dé internethype. De vraag waar het allemaal om draaide: welke kleur heeft de jurk? Sommige mensen zagen de japon in goud met wit, anderen zweerden bij blauw met zwart. Inmiddels weten we dat die laatste groep mensen het bij het rechte eind had, maar hoe kan het dat ieder een andere mening had over de kleur van de jurk? Neurowetenschapper Pascal Wallisch van de New York denkt het te weten: het heeft met je inschatting van de lichtbron te maken.

Wat is de lichtbron?

Wallisch verrichte een online studie onder ruim 13.000 mensen. De deelnemers – die de jurk al eerder hadden gezien – werd onder andere gevraagd of ze dachten dat de foto van de jurk in de schaduw was gemaakt. Vier op de vijf mensen die hierop ‘ja’ antwoorden, dachten dat de jurk goud met wit was. Van de mensen die dachten dat de jurk in vol licht was gefotografeerd, zag maar de helft de japon in deze kleuren.

Dat is volgens Wallisch goed te verklaren. De originele foto was overbelicht, waardoor lastig in te schatten is waar de lichtbron is. Daardoor maak je een veronderstelling over de hoeveelheid licht. Schaduwen zijn blauw, dus als je onbewust denkt dat de foto in de schaduw is genomen, dan trek je mentaal het blauwe licht eraf om tot de oorspronkelijke kleur te komen. Daardoor blijft alleen goud en wit over. Ga je onbewust uit van een jurk in kunstmatig licht, dan trek je de gele kleur van je mentale plaatje af en hou je alleen blauw en zwart over.

Ochtendmens en avondmens

Maar wat maakt dat je veronderstelt dat de jurk zich in de schaduw of juist in het licht bevindt? Wallisch denkt dat het te maken heeft met je eigen blootstelling aan licht. Mensen die vroeg opstaan, op tijd naar bed gaan en veel uren in het daglicht vertoeven, zullen de jurk eerder in de schaduw zien. Zij die tot laat opblijven, verblijven langer onder kunstlicht en gaan er dus eerder vanuit de de japon belicht is.

De internetgebruikers bevestigden dit. Vooral ochtendmensen zien de jurk in goud/wit, terwijl veel avondmensen het op blauw/zwart houden. Factoren als leeftijd en geslacht leken minder uit te maken.

Zie jij dezelfde kleur als ik?

Wat kunnen we nu met deze kennis? Nou, het geeft in ieder geval een antwoord op de vraag: zie jij dezelfde kleur als ik? Het antwoord: niet per se.

Bron: Journal of Vision, New York University via EurekAlert!

Beeld: Swiked/http://bit.ly/17Cbamm