De zon heeft een sterk effect op ons slaapritme. Zo sterk, dat sommigen maar met moeite aan de zomertijd wennen. Soms met gevaren voor de gezondheid tot gevolg.
In Oost-Duitsland gaan mensen gemiddeld een half uur eerder naar bed dan in West-Duitsland, bleek in 2007 uit een studie. Logisch, volgens hoogleraar chronobiologie Domien Beersma (Rijksuniversiteit Groningen). “De zon gaat in het oosten ook een half uur eerder onder.” Het laat zien hoe groot de invloed van zonlicht is op onze biologische klok. Als de zon achter de horizon verdwijnt, bereidt ons lichaam zich geleidelijk voor op slapen.
Veel mensen vinden de overgang naar zomertijd daarom lastiger dan die naar wintertijd. Door het verzetten van de klok krijgen we in één klap een uur extra licht in de avond. Vooral avondmensen komen daardoor de eerste dagen vaak moeilijk in slaap. “Hun biologische klok gaat trager, waardoor ze sowieso al later de neiging krijgen slaperig te worden”, vertelt Beersma. Een uur langer zonlicht ’s avonds kan dat nog extra vertragen. De meeste mensen wennen na een aantal dagen wel aan het nieuwe ritme, maar bij een klein deel kan het weken duren. “Een enkeling zegt er zelfs de hele zomer last van te hebben.”
Verkeersongelukken en hartinfarcten
Die eerste, vermoeiende overgangsdagen zijn trouwens niet zonder gevaren. Zo concludeerde een Amerikaanse econoom in 2015 dat er in het voorjaar tot zes dagen na het verzetten van de klok een verhoogd risico op auto-ongelukken is. In de herfst was dat niet het geval. Ook het risico op hartinfarcten ligt hoger in de week na ingang van de zomertijd, volgens een Zweedse studie uit 2008. Daar stond tegenover dat rondom de wintertijd mínder hartinfarcten waren geregistreerd, dus op jaarbasis valt het risico van zomertijd misschien mee. Beersma: “Hoewel de effecten in het voorjaar wel sterker lijken.”
Vervolgstudies in andere landen vonden niet altijd even sterke effecten als de Zweedse studie. Maar Beersma vindt het wel aannemelijk dat er een link is tussen hartinfarcten en zomertijd. “Op maandagen blijken er bijvoorbeeld ook meer hartinfarcten te zijn dan in het weekend. Dat is ook een moment waarop mensen weer vroeger moeten opstaan en misschien vermoeider zijn. Door de zomertijd komt er nog een uur ritmeverstoring bovenop.”
Niet dat we allemaal gevaar lopen in de dagen na het gedraai aan de klok. Wie eronder bezwijkt, had hoogstwaarschijnlijk al een slechte gezondheid. Beersma: “Als je in slechte conditie bent, kan zo’n verandering van het ritme de druppel zijn.”
Maar heeft het verzetten van de klok überhaupt wel zin? Op deze vraag krijg je antwoord in KIJK 4/2017. Deze editie ligt in de winkel vanaf 23 maart tot en met 20 april.
Meer informatie:
- YouTube: Daylight Saving Time 101 | National Geographic
- Time: The Economic Impact of Daylight Saving Time Is Not What You Think
Tekst: Anouk Broersma
Beeld: iStock/Getty Images