Aantal gevaarlijke incidenten in de luchtvaart veel hoger dan verwacht

André Kesseler

23 augustus 2023 13:08

Opstijgend passagiersvliegtuig - Aantal gevaarlijke incidenten in de luchtvaart veel hoger dan verwacht

Uit onderzoek van The New York Times blijkt dat zich in het Amerikaanse luchtruim bijna dagelijks levensgevaarlijke situaties voordoen.

Alle gegevens zijn er. Je hoeft alleen maar te graven. En dat is precies wat journalisten van The New York Times deden. Ze speurden in de databases van de Amerikaanse luchtvaartautoriteit Federal Aviation Administration (FAA) en die van de NASA naar meldingen van bijna-ongelukken en kwamen tot een nogal schokkende conclusie. Het gaat in het Amerikaanse luchtruim veel vaker mis dan wordt gedacht.

De krant noemt een paar voorbeelden. Zo moest een piloot van Southwest Airlines in de namiddag van 2 juli 2023 een landing afbreken op Louis Armstrong New Orleans International Airport (foto hieronder). Een 737 van Delta Air Lines stond op dezelfde landingsbaan klaar om op te stijgen…

Luchtfoto van New Orleans International Airport.

Skin to skin

Negen dagen later, in San Francisco, steeg een American Airlines vliegtuig op en raakte met een snelheid van 260 kilometer per uur bijna een Frontier Airlines-toestel dat iets te ver was doorgereden en met de neus op de startbaan stond. Even later gebeurde hetzelfde toen een Duits vliegtuig opsteeg. In beide gevallen kwamen de vliegtuigen zo dicht bij het Frontier-vliegtuig dat de FAA, in interne documenten die The New York Times heeft ingezien, de incidenten omschreef als “huid tegen huid”.

Lees ook:

300 keer bijna…

Volgens NYT-journalisten Sydney Ember en Emily Steel maken de incidenten deel uit van een hele waslijst. Het zou alleen al in de afgelopen maand om minimaal 46 bijna-ongelukken gaan. Ze schrijven: “Hoewel er al meer dan tien jaar geen grote vliegtuigongelukken meer zijn geweest in de VS, komen potentieel gevaarlijke incidenten veel vaker voor dan bijna iedereen zich realiseert. (…) In de meest recente periode van 12 maanden waarvoor we gegevens konden vinden, waren er ongeveer 300 bijna-botsingen waarbij commerciële luchtvaartmaatschappijen betrokken waren.”

14 jaar zonder doden

De Amerikaanse luchtvaartautoriteiten stellen dat in Amerika dagelijks bijna drie miljoen passagiers worden vervoerd en dat het het veiligste luchtruim ter wereld is. Die claim wordt ondersteund door het feit er in de commerciële Amerikaanse luchtvaart al veertien jaar lang geen dodelijke ongelukken zijn gebeurd. De laatste was in februari 2009, toen een vlucht van Continental neerstortte in een huis in de buurt van Buffalo (foto hieronder), waarbij alle 49 mensen aan boord omkwamen. Maar met meerdere near misses per week lijkt het een kwestie van tijd voordat het opnieuw misgaat.

Een incident met een Continental-vliegtuig in 2009. Het vliegtuig stortte neer in een huis.

Amerikaans fenomeen

Die incidenten vinden overigens vaak plaats op of nabij vliegvelden en zijn het gevolg van menselijke fouten, zo blijkt uit de interne gegevens van de FAA. Het gaat dan voornamelijk om blunders van luchtverkeersleiders die onder druk staan door een landelijk personeelstekort.

Luchtvaartexpert Joris Melkert zegt hier in een reactie over: “Dit lijkt toch vooral een Amerikaans fenomeen. Al sinds president Reagan is de Amerikaanse luchtverkeersleiding onderbemenst en dat wordt nu versterkt door grote aantallen verkeersleiders die met pensioen gaan. Dit in combinatie met weer een snelle groei van het luchtverkeer naar pre-coronaniveaus of hoger maakt het probleem nu zichtbaar.”

Kritische blik

Volgens Melkert is het Amerikaanse luchtverkeersleidingssysteem veilig genoeg om echte rampen te voorkomen, maar hij noemt de situatie wel zorgelijk. “Er komt nu gelukkig wel geld bij en er gaat stevig geworven worden.”

In een reactie op het stuk van de NYT laat de FAA weten blij te zijn met de “kritische blik”. En verder dat er dit jaar al 1500 luchtverkeersleiders zijn aangenomen, naast de meer dan 2600 die in het hele land nog in verschillende fases van de opleiding tot verkeersleider zitten. Dus er komt een nieuwe generatie aan die het aantal incidenten verder terug zou moeten dringen.

Verschillende routes van vliegtuigen op een digitale kaart voor luchtverkeerleiders.

Blijft de vraag hoe het aan deze kant van de oceaan gesteld is. Melkert: “In Nederland speelt dit niet. Er is hier weliswaar geen overschot aan verkeersleiders, maar men heeft het wel onder controle.”

Sterke positie

Volgens de luchtvaartdeskundige komt dat doordat de civiele en militaire verkeersleiding verregaand geïntegreerd is, zodat tekorten over en weer kunnen worden opgevangen. Maar ook doordat de positie van verkeersleiders in Europa veel sterker is dan in de VS. “Als het ze niet bevalt, gaan ze gewoon staken en gaat de boel plat,” zegt Melkert. “Dat gebeurt vooral in de zuidelijker delen van Europa regelmatig. Daarmee beschermen ze zichzelf heel goed. Je kunt daar van alles van vinden, maar het werkt wel.”

Bronnen: The New York Times, FAA

Beeld: ninjaMonkeyStudio, Getty Images, National Transportation Safety Board,
igmarx, iStock, Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!