Bepaalde dieren laten gewoon een lichaamsdeel los als ze worden bedreigd, om er vandoor te kunnen gaan. De staart van een luipaardgekko springt vervolgens ook nog eens vrolijk in het rond om de aandacht af te leiden van de gekko zelf.
Sommige hagedissen hebben het vermogen van autotomie, wat wil zeggen dat ze hun staart kunnen loslaten wanneer die wordt vastgegrepen. Terwijl de rest van de hagedis er als een speer vandoor gaat, stuiptrekt de staart nog even door om de aandacht van de rover op te eisen. Maar de staart van een luipaardgekko kan nog wel een halfuur in het rond blijven springen. Bioloog Timothy Higham, verbonden aan de Universiteit van California Riverside, heeft ontdekt waar de afgeworpen staart van deze gekko zijn sprongkracht vandaan haalt. Hij hoopt dat verder onderzoek naar dit natuurlijke beschermingsmechanisme mensen met een dwarslaesie kan helpen.
Tijdens observaties gedroeg de losgelaten staart van de luipaardgekko zich niet zoals Higham had verwacht. In plaats van een serie ritmische stuiptrekkingen die snel afnamen, zwiepte, sprong en rolde de staart tot wel dertig minuten door. Vandaar dat hij besloot kleine elektroden in een gekkostaart onder te brengen. Dit deel van de gekko is in feite een verlengd stuk van zijn ruggenmerg en zit daarom vol zenuwcellen. Deze cellen kunnen de spieren in de staart aansturen, zonder dat ze daarvoor een seintje van de hersenen nodig hebben; cruciaal, aangezien de staart wordt losgekoppeld van het brein van de hagedis.
De gekko’s slaan veel van hun vetreserves op in hun staart, waardoor deze genoeg energie bevat om door te blijven springen. Bovendien geven de metingen van Higham aan dat niet alle energie in één keer wordt opgebruikt, maar in kleine beetjes. Hierdoor bespaart de staart niet alleen energie, maar blijven zijn bewegingen ook onvoorspelbaar genoeg om de aandacht vast te houden. Of de zintuigen actief blijven en de staart nog reageert op zijn omgeving nadat deze is afgeworpen, wil Higham verder onderzoeken. Dit zou mede de complexe bewegingen van de staart verklaren.
Met deze rare sprongen kan niet alleen de gekko zelf ontsnappen, ook de staart heeft meer kans om zichzelf in veiligheid te brengen. Dit is handig omdat het diertje met het afwerpen van zijn staart ook veel van zijn energiestoffen kwijtraakt. Zodra het gevaar is geweken, zoekt hij daarom vaak het lichaamsdeel weer op om het op te eten. In zes tot acht weken kan de luipaardgekko hierna een nieuwe staart teruggroeien; de ultieme vorm van recycling.
Bronnen: Biology Letters, New Scientist, Wired, Discovery News, ScienceDaily
Beeld: TheReptilarium/CC BY 2.0