Noord-Amerika werd enkele duizenden jaren eerder dan tot nu toe werd aangenomen al bewoond door mensen, zo lijkt nieuw archeologisch onderzoek uit te wijzen.

Circa 13.000 jaar geleden zouden de eerste mensen Amerika hebben betreden, zo stelt de zogenoemde Clovis-First-theorie. Volgens deze theorie, die lange tijd redelijk algemeen werd geaccepteerd, bereikten de verre voorouders van de indianen het continent vanuit Azië, via de landverbinding die destijds bestond tussen Siberië en Alaska. Daarna zouden ze zich over Noord- en Zuid-Amerika hebben verspreid als de zogenoemde Cloviscultuur. Maar nieuw onderzoek zet dat scenario op losse schroeven. Amerika werd al bewoond vóór deze migratie uit Azië, is nu het idee. En van deze oer-Amerikanen zou de Cloviscultuur de kunst van het gereedschap maken hebben afgekeken.

Dat is althans de conclusie van een groep Amerikaanse archeologen, die hun bevindingen publiceren in het wetenschappelijke tijdschrift Science. Zij baseerden zich daarbij op 56 gereedschappen en meer dan 15.000 snippers van hoornsteen, gevonden in het Buttermilk Creek Complex, een archeologische site in Texas (zie de foto beneden). Uit hun onderzoek blijkt dat deze gereedschappen in elk geval 13.200 tot 15.500 jaar oud zijn, en mogelijk nog een stuk ouder. Oftewel: ze werden gemaakt vóór de Cloviscultuur zich aandiende.

De opgravingen van het Texaanse Buttermilk Creek Complex.

De ouderdom van de gereedschappen werd vastgesteld met behulp van de dateringsmethode optically stimulated luminescence. Bij deze techniek wordt gebruikgemaakt van het gegeven dat vanaf het moment dat iets niet meer door de zon wordt beschenen (bijvoorbeeld doordat het onder de grond is beland), radioactieve elementen straling uitzenden die mineralen zoals kwarts vervolgens absorberen. Beschijn je deze mineralen in het lab met licht (optical stimulation), dan komt de energie van die straling vrij in de vorm van een lichtsignaal (luminescence). Aan de hand van de intensiteit van dit signaal is dan te bepalen hoe lang geleden het betreffende mineraal onder de grond terechtkwam.

De aanwezigheid van deze stokoude gereedschappen zou in elk geval een probleem oplossen waar de Clovis-First-theorie mee kampt. Dat probleem is: er is in Noordoost-Azië nooit gereedschap gevonden met dezelfde eigenschappen als het Clovisgereedschap. Ook vondsten uit Alaska wijken af van het Clovisontwerp en zijn bovendien van latere datum. Kortom, het lijkt niet erg waarschijnlijk dat de Clovismensen hun gereedschapsontwerp meenamen uit Azië – maar hoe kwamen ze er dan wel aan?

Het nieuwe onderzoek levert een antwoord op die vraag. De in Texas gevonden gereedschappen vertonen namelijk overeenkomsten met het Clovisgereedschap. Een conclusie die je daaruit kunt trekken: de Cloviscultuur nam zijn methodes om gereedschap te maken niet mee uit Azië, maar borduurde voort op de ideeën van mensen die vóór hen Amerika bewoonden – de échte eerste bewoners van het continent. Tenminste, totdat er iemand aan komt zetten met bewijs voor een nóg oudere cultuur.

Bronnen: Science, University of Illinois at Chicago op EurekAlert!, AAAS op EurekAlert!

Beeld: Images courtesy of Michael R. Waters