Dat obesitas deels genetisch bepaald is, wisten we al langer. De vraag is alleen om welk gen het gaat.

Tot nog toe werd gedacht dat het gen voor overgewicht het FTO-gen zou zijn. Wetenschappers hebben daarom tot in de kleine details dit stukje DNA onderzocht. Maar het verklaren van de link tussen FTO en obesitas bleef lastig. Welk deel van het gen is nu precies verantwoordelijk? En hoe wordt dat aangestuurd? Een internationaal team van wetenschappers weet nu eindelijk het antwoord. Ze zochten verkeerd, want het bepalende gen blijkt het IRX3-gen.

Controlecentrum

Stukjes van het FTO-gen hebben wel degelijk invloed op je vetmassa.  Het probleem is dat deze obesitas-gerelateerde stukjes weinig interactie hebben met de rest van het gen. Zo blijkt dat het deeltje dat het gen activeert, de zogenoemde FTO-promotor, geen effect heeft op deze delen.

Daarom besloot het internationale onderzoeksteam om verder te zoeken. Er moest iets buiten het FTO-gen effect hebben op de obesitas-gerelateerde stukjes. Toen kwamen ze bij het een eind verder liggende IRX3. De promotor van dit gen activeert de betreffende delen van het FTO. Daarnaast blijkt dat IRX3 het controlecentrum is als het gaat om lichaamssamenstelling en gewicht.

Gemanipuleerde muizen

De onderzoekers testten dit idee verder bij muizen. Gemanipuleerde muizen zonder IRX3 bleken aanzienlijk dunner dan de normale muizen. Daarnaast bleek dat deze gemanipuleerde muizen een vet dieet kunnen eten zonder aan te komen, terwijl normale muizen bijna tweemaal zo zwaar werden. En zelfs het verwerken van glucose gaat de gemanipuleerde muizen beter af, waardoor het erop lijkt dat de kans op diabetes ook kleiner wordt.

“IRX3 is waarschijnlijk de hoofdregelaar”, vertelt hoofdonderzoeker Nobrega. “We zijn erg geïnteresseerd in wat de targets van het gen precies zijn. Als we dat weten, zouden we medicijnen kunnen ontwikkelen die daarop ingrijpen.”

Bronnen: Nature, University of Chicago via EurekAlert

Tekst: Tom Gerrits