Alsof de duivel ermee speelde, ging het na twee geslaagde maanlandingen uitgerekend mis met Apollo 13. Door een explosie in een zuurstoftank vielen enkele cruciale systemen uit. Hoe breng je astronauten levend terug naar de aarde wanneer hun ruimteschip onherstelbaar beschadigd is?

Een reis naar de maan, inclusief landing, is natuurlijk verre van een routineklus. Maar na de succesvolle missies van Apollo 11 en 12 moet de vlucht van Apollo 13 toch vooral een herhaling van zetten zijn. De reis verloopt alleen heel anders dan gepland. Op maandag 13 april 1970, krap 56 uur na de lancering, klinkt er aan boord een gesmoorde knal. “Okay, Houston, we’ve had a problem here”, zegt astronaut Jack Swigert tegen de vluchtleiding. Een kwartier lang probeert hij samen met zijn mede-bemanningsleden Jim Lovell en Fred Haise en NASA-ingenieurs op de grond de oorzaak van de knal te achterhalen. Dan ziet Lovell een onheilspellend tafereel vanuit zijn raampje: “We lekken iets de ruimte in. Het is een soort gas.” Dat gas blijkt zuurstof te zijn, afkomstig uit een van de tanks van de Odyssey, het ruimteschip waarmee de astronauten naar de maan vliegen.

Twee minuten voor de knal heeft Swigert op aanraden van de vluchtleiding de inhoud van zuurstoftank nr. 2 door elkaar geroerd, om bevriezing van de hypergekoelde vloeibare invloed te voorkomen. Door een schakelaar om te zetten activeert hij een stel ventilatoren, die van elektriciteit worden voorzien via met teflon geïsoleerde stroomdraden. Maar de isolatie van een van die stroomdraden is kapot. De defecte draad veroorzaakt kortsluiting, waardoor de zuurstof ontbrandt. Gevolg: een explosie.

De ontploffing is zo hevig dat niet alleen die zuurstoftank sneuvelt, maar er ook in zuurstoftank nr. 1 een scheur wordt geslagen. Op 330.000 kilometer van de aarde, met zo’n 85 procent van de trip naar de maan achter de rug, dreigen Lovell, Haise en Swigert in ademnood te raken. En ze zullen ook zonder stroom komen te zitten. De Apollo-capsules zijn namelijk voorzien van brandstofcellen die waterstof en zuurstof in water en elektriciteit omzetten. Geen zuurstof betekent geen elektriciteit. De Odyssey is al snel op sterven na dood. En als de bemanning geen actie onderneemt, wacht hun hetzelfde lot.

Dit is het begin van het artikel ‘Schipbreuk in het heelal’ te vinden in KIJK 7/2019. Dit extra dikke nummer ligt in de winkel vanaf 20 juni tot en met 17 juli.

Meer informatie:

• Netflix: Apollo 13 (de film)
• NASA: The Apollo 13 flight journal
• de Volkskrant: Maanmissie Apollo 13: geslaagde mislukking
• YouTube: Apollo 13 Re-entry (1970)

Tekst: Nick Kivits

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!