Vergeleken met een eeuw geleden is onze kennis van het heelal explosief toegenomen. Desondanks, of misschien juist daarom, zijn er genoeg kwesties waar astronomen en natuurkundigen zich nog altijd het hoofd over breken. Neem bijvoorbeeld Fast Radio Bursts.

Zoals wel vaker bij grote mysteries was de ontdekking puur toeval. Astronoom Duncan Lorimer zocht in 2007 naar pulsars oftewel knipperende stralingsbronnen. Maar in oude signalen die door de Parkes-radiotelescoop in Australië (zie de foto hieronder) waren opgepikt, ontdekte hij een raar blipje. Op 24 augustus 2001 verscheen uit een donker plekje aan de hemel plotseling extreem intense radiostraling. En vijf milliseconden later was die weer weg. Na verloop van tijd doken er nog meer van deze Fast Radio Bursts (FRB’s) op.

Maar waar worden ze door veroorzaakt? Theorieën hierover stapelden zich na Lorimers vondst op. Van imploderende magnetische neutronensterren tot aardbevingen (of eigenlijk sterbevingen) in de korst van neutronensterren. En van neutronensterren die binnen een omhulsel van stof en gas straling uitzenden tot – je kon erop wachten – sporen van hoogontwikkelde buitenaardse beschavingen.

Omdat Fast Radio Bursts vaak onverwacht vanuit alle hoeken van het heelal opduiken, weten astronomen niet waarop ze hun telescopen precies moeten richten om de signalen van de uitbarstingen op te vangen. FRB’s zijn daarom lastig te betrappen. Gelukkig zijn er nu twee ontdekt die vaker uitbarsten. Hierdoor weten we dat een van deze FRB’s afkomstig is uit een dwergsterrenstelsel op 3 miljard lichtjaar afstand. En in juni van dit jaar meldden Australische astronomen dat FRB 180924 (uit 2018) afkomstig is van een sterrenstelsel op 4 miljard lichtjaar afstand. Maar daarmee is de oorzaak van deze uitbarstingen natuurlijk nog niet achterhaald.

Dit is een voorbeeld uit het kaderverhaal ‘Ruimte vol raadsels’ te vinden in KIJK 9/2019. Hierin worden nog meer buitenaardse mysteries onder de loep genomen. De editie ligt in de winkel vanaf 22 augustus tot en met 18 september.

Meer informatie:

• DWDD University: alle colleges van Robbert Dijkgraaf
• SciShow: 5 Baffling Mysteries About the Universe
• NEMO Kennislink: De grootste mysteries van het universum
• Quantum Universe: Het universum in zestien minuten

Tekst: Bruno von Wayenburg

Openingsbeeld: CSIRO

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!