Atmosfeer witte dwerg bevat 99,9 procent zuurstof

kijkmagazine

02 april 2016 13:00

Witte dwerg met planetaire nevel

Astronomen hebben een witte dwerg gevonden met een samenstelling die nog nooit eerder is gezien.

Als onze zon over een paar miljard jaar is ‘opgebrand’, wordt hij een witte dwerg: een overblijfsel ter grootte van de aarde, dat half zo zwaar is als de huidige zon. Van dit type ‘ster’ zijn er inmiddels tienduizenden bekend. Maar geen daarvan lijkt op het exemplaar waarover drie astronomen nu hebben gepubliceerd in Science.

De buitenkant of atmosfeer van de witte dwerg in kwestie, die de bijnaam Dox heeft gekregen, bestaat namelijk voor 99,9 procent uit zuurstof. En dat is vreemd, want witte dwergen hebben doorgaans de structuur van een ui: in het centrum bevinden zich de zware elementen koolstof en zuurstof, daaromheen zit een laag helium, en aan de buitenkant zit een schil van bijna puur waterstof. Mogelijk is Dox, toen hij van ster naar witte dwerg ging, zijn helium- en waterstoflagen kwijtgeraakt bij een of ander zeldzaam proces.

Ook apart is dat de buitenkant van Dox (naast dus heel veel zuurstof) een klein beetje van het zwaardere element silicium bevat. Normaal gesproken is in sterren die eindigen als witte dwerg niets te vinden dat zwaarder is dan zuurstof; de temperatuur en druk in het centrum zijn niet hoog genoeg om via kernfusie elementen als silicium te produceren. Blijkbaar is dat Dox in de tijd dat hij nog een ‘gewone’ ster was wél gelukt. Maar dan moet hij destijds zo zwaar zijn geweest dat hij volgens de huidige theorieën niet als witte dwerg was geëindigd, maar als een nog compactere neutronenster.

Kortom, een sterretje dat astronomen eens goed aan het denken heeft gezet, die Dox.

Bronnen: Science (1), Science (2), Wired

Beeld: ESO