Da’s ook sneu: deze babyslang die ongeveer 100 tot 95 miljoen jaar geleden – in het Krijt – uit het ei kroop in Zuidoost-Azië, kreeg nooit de kans om op te groeien.

Barnsteen (versteend hars) is een goed conserveermiddel. Niet dat je er jam of iets dergelijks mee kunt maken, maar het spul is prima voor het bewaren van fossiele dieren. Zo zijn er al stukken barnsteen gevonden met daarin een dinosaurusveer waar een teek aan is vastgeklampt, een vampiermier, een spin met een staart en een libelle die bezig was met een paringsdans. En nu kan er weer een dier aan de collectie worden toegevoegd: een babyslang.

Echt een lang en gelukkig leven had deze slang niet. Hij was nog maar net uit het ei gekropen toen hij al bedolven raakte onder de plakkerige hars. Maar his loss is our gain, want het fossiel verschaft onderzoekers een hoop informatie over slangen in het Krijt.

Lees ook: Geen happy ending voor deze libelle

Tijdscapsule

De slang – Xiaophis myanmarensis genaamd – leefde op het oercontinent Gondwana, in een gebied dat nu Myanmar is. Omdat er fragmenten van planten en insecten in het barnsteen, dat zelf uit bomen is gesijpelt, zijn gevonden, weten de onderzoekers vrijwel zeker dat de slang in bossen leefde.

In eerste instantie dachten de onderzoekers dat in het barnsteen een honderd- of duizendpoot was opgesloten, maar met behulp van geavanceerde röntgenscans gemaakt in de Shanghai Synchrotron Radiation Facility kon worden bevestigd dat het hier wel degelijk om een slangetje ging.

Het barnsteen met de babyslang (links) en een 3D-reconstructie van het skelet © Ming Ba, Chinese Academie van Wetenschappen.

Paleontoloog Dennis Voeten is erg te spreken over het zeldzame fossiel. “Onder werveldieren fossiliseren met name de kleine en (erg) jonge exemplaren bijzonder slecht, omdat hun botjes zelf ook klein en soms zelfs nog vrij zacht zijn.”

“Barnsteen is wat dat betreft echt een tijdscapsule: niet alleen blijft er veel meer van een dier bewaard als het in deze harsdruppels is opgesloten, maar de fossielen behouden vaak zelfs hun 3D-vorm en -structuren die in gesteenten niet meer herkenbaar zouden zijn.”

Slangenvelletje

De slang mist overigens wel zijn kop en dat is jammer, want die zou veel meer informatie hebben opgeleverd over de ecologie van het dier, zijn eetgewoontes en de relaties met andere slangen.

Toch geeft de rest van zijn lichaam ook al heel veel prijs. Voeten: “Het bewuste exemplaar onthulde met name belangrijke nieuwe informatie over de werveltjes: deze hebben bij slangen wat speciale aanpassingen die met dit fossiel goed in beeld konden worden gebracht.”

“In dit geval lijkt het erop dat de vorm van de wervels overeenkomsten vertoont met die van slangen die oorspronkelijk ergens anders vandaan kwamen, wat erop wijst dat deze groep op langere tijdschalen geleidelijk verschillende gebieden heeft gekoloniseerd.”

Naast dit fossiel vonden de onderzoekers ook nog een ander stuk barnsteen met daarin waarschijnlijk de huid van een volwassen slang. Dat het hier om slangenvel gaat, is nog niet bevestigd, maar de grootte, vorm en rangschikking van de schubben hinten er wel naar.

Dat de onderzoekers nog niet klaar zijn met zoeken naar fossielen bewaard in barnsteen uit Myanmar, moge duidelijk zijn.

Bronnen: Science Advances (pdf), National Geographic, BBC News

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!