Door E.-coli-bacteriën in een klein bakje te gieten, zijn onderzoekers van eigen bodem erin geslaagd om ze verschillende vormen te laten aannemen.

Hoewel de bacterie Escerichia Coli, een veelvoorkomende microbe in onze darmen, er normaal gesproken uit ziet als een 3 micrometer lang staafje, hebben onderzoekers van de TU Delft ze in allerlei andere vormen gegoten. Vierkantjes, driehoekjes en cirkels passeerden de revue en het is de Nederlanders zelfs gelukt letters te maken met de darmbewoners.

Alan Turing

Nanofysicus Cees Dekker en zijn collega’s beschrijven in Nature Nanotechnology hoe ze de bacteriën zover kregen verschillende vormen aan te nemen. Ze kweekten de microben hiertoe in een zogenoemde nanomal, een klein bakje dat vierkant, rond of driehoekig is.

Ongeacht de vorm weten de bacteriën precies waar hun midden, het punt waar ze zichzelf delen, is. Dit komt doordat twee eiwitten, MinD en MinE genaamd, om de beurten de randen van de bak afspeuren. “Het nettoresultaat is een lage concentratie van het eiwit in het midden en hoge concentraties aan de uiteinden, en dat zorgt ervoor dat de celdelingsactiviteit precies in het midden optreedt”, zegt promovendus Fabai Wu in een persbericht. Door deze eiwitgolven nemen de bacteriën de vormen aan van de bak waar ze in liggen.

Het idee dat deze eiwitgolven patronen kunnen vormen in levende organismen, werd al in 1953 geopperd door de wiskunde en ‘vader van de informatica’ Alan Turing. Om hem te eren hebben de Delftse onderzoekers ook zijn naam met de bacteriën gespeld. Een leuk verjaardagscadeautje; de Brit zou vandaag 103 zijn geworden.

Antibiotica

De bacteriën zien er in de verschillende vormen leuk uit, maar heeft het ook nut? Ja, zegt Dekker die onlangs een forse Europese beurs voor zijn onderzoek kreeg. “Door de cel in een vreemde vorm te brengen, kunnen we de eiwitgolven veel algemener bestuderen. De ontrafeling van dit proces is essentieel voor het goed begrijpen van het celdelingsproces van bacteriën, wat naar nieuwe vormen van antibiotica zou kunnen leiden.”

Bekijk hier de zeven meest beruchte bacteriën.

Bronnen: Nature Nanotechnology, TU Delft, Volkskrant

Beeld: TU Delft