Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Waterbeertjes hebben een overlevingsvermogen waar je u tegen zegt. Deze soort zou middels fluorescentie zelfs dodelijke doses uv-straling kunnen verdragen.
Met hun bolle lijf en platte ‘snuit’ zou het misschien niet zeggen, maar beerdiertjes, zoals komisch uitziende beestjes heten, zijn taai met een hoofdletter t. Zo kunnen de microscopische diertjes perioden overleven bij extreme temperaturen, zonder voedsel, water en zuurstof, en weten ze het zelfs uit te houden in het vacuüm van de ruimte en onder de hoge druk van de diepzee.
Aan deze lijst van superpowers konden onderzoekers van het Indian Institute of Science (IISc) onlangs nog een toevoegen. Ze ontdekten een beerdiertje dat normaal dodelijke hoeveelheden uv-straling weet te verdragen. Extra bijzonder: hij gloeit blauw.
Lees ook:
Algemene overlever
Ondanks hun haast onvoorstelbare veerkrachtigheid – of wellicht juist hierdoor – zijn beerdiertjes, ook wel waterbeertjes genoemd, niet zeldzaam. In tegendeel: de kans is groot dat je in een stukje mos of kortsmos in de tuin al tientallen, dan wel honderden van die microscopische diertjes – 0,5 tot een millimeter ‘groot’ – tegenkomt.
De teller staat momenteel op een goede 1300 soorten beerdiertjes. Op zich is de ontdekking van een nieuwe, nog naamloze soort, Paramacrobiotus sp. (sp. staat voor het Engelse species voor soort), die de onderzoekers spotten in mos op een van de campusmuren, niet héél bijzonder. Wel bijzonder is het beerdiertje in kwestie heel goed tegen uv-straling lijkt te kunnen én daarbij blauw kleurt. Althans, daar lijkt het op.
Beschermend jasje
In werkelijkheid blijkt Paramacrobiotus sp. bij blootstelling aan uv-straling een fluorescerende substantie af te scheiden. Die absorbeert de straling en straalt het vervolgens gedeeltelijk uit als energie in de vorm van blauw licht. Toen de onderzoekers zowel Paramacrobiotus als een andere, veelvoorkomende soort Hypsibius exemplaris 15 minuten aan uv-licht blootstelden, overleefde alleen de nieuwe soort dat.
Om vast te stellen of het diertje zijn uv-tolerantie werkelijk aan de fluorescerende substantie te danken heeft, bedekten de onderzoekers H. exemplaris met deze verder nog mysterieuze stof. Als een soort semi-beschermend jasje bleek dat aardig te werken. De helft van de in fluorescerende jasjes gestoken beerdiertjes overleefde het.
Fluorescentie?
Paramacrobiotus sp. is overigens niet de enige beerdiersoort met een (sterk) verhoogde weerstand tegen uv-straling. Volgens de onderzoekers is het vooralsnog wél de enige die daarvoor fluorescentie gebruikt.
Maar of dat écht het geval is, moet nog blijken. Welke stof in dat blauw gloeiende jasje namelijk precies verantwoordelijk is voor de tolerantie, is nog niet duidelijk. Mogelijk is het dus niet zozeer de fluorescentie zelf, maar beschermende eiwitten.
Bronnen: Biology Letters, The Guardian
Beeld: Suma & Sandeep, 2020/Biology Letters