Oude termieten ontwikkelen giftige kristallen op hun rug, die worden ingezet bij kamikaze-acties tegen vijandige soortgenoten.

Wanneer mensen oorlog voeren, gebruiken we jonge mannen; wanneer termieten dat doen, gebruiken ze oude vrouwtjes. Net als bij mieren bestaan termietenkolonies uit een koningin, een paar mannetjes en onvruchtbare werksters. Omdat oude werksters minder arbeid kunnen verrichten en in tijden van oorlog soms zelfopoffering nodig is, worden deze ingezet bij de verdediging van de termietenhoop. Volgens Tsjechische onderzoekers hebben deze ouwe taarten daarbij een extra trucje: zakjes giftige blauwe kristallen die uit hun lichaam spatten bij vijandige ontmoetingen.

Jan Šobotník en collega’s onderzochten dit verdedigingsmechanisme bij de termietensoort Neocapritermes taracua. Ze vonden dat zodra een bejaarde werkster een vijand tegenkomt, ze zich aan hem vastbijt waardoor de zakjes kristallen op haar rugzijde openbarsten en ze sterft. In een reactie met stoffen in het speeksel veranderen de kristallen in een plakkerig goedje, dat heel giftig is voor andere termieten.

De onderzoekers vonden een verband tussen de grootte van de kristallen en de verwering van de kaken. De verwering van termietenkaken is een indicatie van de leeftijd van een werkster: hoe verweerder, hoe ouder. Insecten met verweerde kaken hadden grotere kistallen dan die met gavere kaken. Dit toont aan dat hoe ouder termieten worden, des te meer arsenaal ze opbouwen in hun rugzakken. Daarnaast zijn de kamikazewerksters meer geneigd te ontploffen naarmate ze ouder zijn.

Bron: Science

Beeld: R. Hanus