In Door de bril van de taal schopt Guy Deutscher oude én nieuwe aannames over taal en cultuur onderuit.
Vind jij Duits ook zo’n logische, gründliche taal, met van die eindeloze woorden als Leistungswettbewerbanzeigung? Echt iets voor die grondige, logische, humorloze Duitsers. Met dit soort borrelpraat rekent Guy Deutscher genadeloos af in zijn briljante Door de bril van de taal. Zo barst dat logische Duits bijvoorbeeld van de onregelmatige woorden.
Maar om nu te denken dat taal en cultuur geen klap met elkaar te maken hebben, zoals onder taalwetenschappers bon ton is, dat gaat óók weer wat ver, betoogt Deutscher. Taal kan ons denken juist wél beïnvloeden, op onverwachte, subtiele maar krachtige manieren.
Neem bijvoorbeeld de kleurtermen. Waarom heeft de grote dichter Homerus het steeds over de ‘wijnkleurige zee’? Niet omdat de zee vroeger rood was, of wijn blauw, of Homerus blind (of kleurenblind). Homerus zág waarschijnlijk nauwelijks verschil tussen een donkere zee en donkere wijn, omdat zijn taal er geen verschillende woorden voor had. Kortom: onze woordenschat bepaalt hoeveel verschillende kleuren we kunnen onderscheiden.
Iets dergelijks is inmiddels ook aangetoond voor termen van ruimtelijke waarneming, en tal van andere taalkenmerken, van woordgeslachten tot werkwoorden van beweging. Met schwung en kennis van zaken (en hier en daar een scheut venijn) brengt Deutscher de recente taalkundige en psychologische ontdekkingsreizen levendig in kaart, en schopt hij oude en nieuwe aannames vrolijk onderuit.
***** | 336 pagina’s | paperback € 29,99 | e-book € 23,99
Tekst: Bruno van Wayenburg