Wat is de grootste drijfveer van de mens? Geld? Succes? Liefde? Het is genot. Genot bepaalt wat we doen en hoe vaak we dat doen. Het maakt van ons aangename of juist onuitstaanbare mensen.

Maar wat is dat dan precies: genot? En waar in je lichaam ervaar je het? Neurowetenschapper David J. Linden legt het in Genot als kompas haarfijn uit. In je hersenen heb je een gebiedje van verschillende minuscule hersendelen die samen het zogenoemde genotscentrum vormen. Wanneer je iets doet waaruit je genot haalt, wordt dat centrum geactiveerd. Kortom: een orgasme bijvoorbeeld, is niet alleen maar iets wat plaatsvindt in je geslachtsdelen, maar ook (en juist) in je brein.

Dat brengt Linden op de anekdote over een uiterst onethisch onderzoek dat in de jaren zeventig (nog niet eens zo lang geleden) werd gepubliceerd. Aan de hand van elektroden in zijn brein, moest een homoseksuele man (aangeduid als B-19) heteroseksueel gedrag gaan vertonen. Dat ging zo: wetenschappers lieten de man heteroseksuele pornobeelden zien, terwijl ze zijn genotscentrum met een elektrode stimuleerden. Het werkte. De man kwam tot een orgasme, hoewel hij aangaf de beelden niet aantrekkelijk te vinden.

De climax van het onderzoek was een bezoekje van een prostituee aan B-19, die zichzelf uiteraard nog steeds typeerde als homoseksueel. Maar door stimulering van zijn genotscentrum raakte hij toch opgewonden en, zo zeggen de onderzoeksresultaten: ‘ondanks de omgeving en de belemmering van de elektrodendraden, slaagde hij erin te ejaculeren. In haar vagina.’ Zijn brein nam in feite een kunstmatig loopje met hem. Na verwijdering van de elektroden had de man weer zijn voorkeur voor mannen.

Maar ook bij drugsgebruik, eten, gokken of zelfs sporten wordt het genotscentrum gestimuleerd. En hoe vaker, sneller en krachtiger het centrum wordt geactiveerd, hoe groter de kans op verslaving. Daarom is het roken van sigaretten verslavender dan het spuiten van heroïne. Je kunt uit één sigaret wel twintig hijsjes halen, waardoor je genotscentrum even zoveel keren achter elkaar wordt geprikkeld; terwijl heroïne ‘slechts’ één keer wordt gespoten en ‘slechts’ één, lange genotservaring teweegbrengt.

Dit soort bevindingen maken van Genot als kompas een ongelooflijk interessant boek. En dan neem je de neiging van Linden om in vakjargon te vervallen graag voor lief.

paperback | 240 pagina’s | Nieuwezijds | € 19,95 | ISBN 978 90 571 2314 6