Pak er een atlas bij en verdiep je in de wereld van de Indische Oceaan – van China, via Birma en India naar de hoorn van Afrika. Dat gebied gaat de wereldkaart domineren zoals Europa dat de vorige eeuw deed. Het is het tijdperk van Azië, zo betoogt de Amerikaanse journalist Robert Kaplan in zijn boek Moesson.
En dat tijdperk breekt versneld aan. Enerzijds doordat China en India hard aan de weg timmeren, maar ook doordat de Verenigde Staten zich volgens Kaplan blind staren op Irak en Afghanistan en daarmee de kustgebieden volledig uit het oog verliezen. Niet zo handig, want juist die gebieden spelen volgens Kaplan de grootste rol op militair en economisch vlak.
Hoe de VS inboeten aan macht, illustreert de auteur stellig aan de hand van de Amerikaanse marinevloot. Tijdens de tsunami in 2004 was het land razendsnel ter plaatse met zijn vliegdekschepen. Operation Unified Assistance (zoals de missie de boeken in gaat) had weliswaar een humanitair doel, maar volgens een ietwat cynische Kaplan was de werkelijke boodschap van de Amerikanen ‘aanschouw de macht van de marine van de Verenigde Staten!’ Bij een volgende ramp is het echter goed denkbaar dat niet de Amerikaanse marine de wateren en de roem zal ‘kapen’, maar de nieuwe vliegdekschepen van Australië, Japan, Zuid-Korea, India en wellicht ook China.
Nou en, zul je denken: als de slachtoffers van rampen maar worden geholpen. Klopt. Maar de overheersing van de wereldzeeën bepaalt wie de wereldmacht is. Dat was al zo in de oudheid; handel werd vooral overzee gedreven, letterlijk aangewakkerd door de moessonwinden. Leidde de moesson de zeilschepen het ene halfjaar richting het noorden, in oktober draaide de wind steevast richting het zuiden. Oftewel: een retourtje op de wind. De landen met de sterkste vloot en daarmee de meeste overzeese contacten, maakten de dienst uit. En dat, schrijft Kaplan, doen ze feitelijk nog steeds.
Met reportageachtige beschouwingen (die soms net iets te lang duren) leidt Kaplan ons door de politieke, economische en militaire omstandigheden van de landen aan de Indische Oceaan. Wanneer je de manier waarop hij oorzaken naar gevolgen praat niet al te storend vindt, is Moesson een prikkelend boek dat je het liefst in één adem uitleest.
paperback | 416 pagina’s | Unieboek/Het Spectrum | € 24,99 | ISBN 978 90 491 0463 4