Of je het nou ‘helpen’ of ‘bemoeien’ noemt, bonobo-moeders doen er alles aan om ervoor te zorgen dat hun zoons uiteindelijk vaders worden.
Kan jouw (schoon)moeder ook niet wachten op kleinkinderen? Ze is niet de enige. Zelfs bij andere primaten, de bonobo (Pan paniscus) om precies te zijn, wil moederlief maar wat graag dat hun kroost kinderen krijgt. En dat blijft niet bij een voorzichtige “o wat zou het leuk zijn oma te worden”. Nee, bonobo-moeder grijpen actief in om er zeker van te zijn dat hun zoons vaders worden.
Dat blijkt uit een onderzoek van primatologen aan het Max Planck-instituut voor Evolutionaire Antropologie. En, zo schrijven de onderzoekers in Current Biology, de bemoeienis van de bonobo-moeders helpt aanzienlijk. Met moederlief op ‘koppeltour’ verdrievoudigt de kans dat mannetjes een partner vinden. Bedankt mam!
Lees ook:
Moederskindje
Dat zagen primatologen onder leiding van Martin Surbeck toen ze in Congo verschillende groepen wilde bonobo’s bestudeerden. De bonobo-moeders bleken hun zoons letterlijk in de richting van vruchtbare vrouwtjes te duwen en hielden actief de paarpogingen van andere mannetjes tegen.
De kans dat bonobo-mannetjes (zwart) zich voortplanten zonder (links) en met (rechts) moeder in dezelfde groep. Bij chimpansees (grijs) leken de moeders geen directe invloed op de hoeveelheid nakomelingen van hun zoons te hebben. © Surbeck et al., 2019/Current Biology
“Een erg interessant onderzoek”, vindt primatoloog Serge Wich (Universiteit van Amsterdam). “Het is de eerste keer dat we bij primaten (mensen niet meegerekend) zien dat moeders een invloed hebben op de voortplanting van hun zoons.” En dat is bijzonder, want meestal is het het leven van de dochters waar ze een flinke rol in spelen. “Doorgaans blijven de vrouwtjes namelijk in de groep en vertrekken de zoons naar een andere”, legt Wich uit. “Maar bij bonobo’s is dat andersom.”
Een volwassen bonobo-mannetje in het Kokolopori Bonobo-reservaat in Congo. © Martin Surbeck
Het koppelen van hun zoons zou ook voordelen hebben voor de oma’s in spe zelf, vermoedt het team. “De vrouwtjes doen dit waarschijnlijk om er voor te zorgen dat er meer van hun eigen DNA in de volgende generaties terechtkomt”, vertelt Wich. “Zeker als vrouwtjes zelf geen nakomelingen meer kunnen krijgen, is het vergroten van de kans dat hun zoons nakomelingen krijgen een goede manier dat te doen.”
Chimpansees
Naast bonobo’s bestudeerden de primatologen ook het gedrag van wilde chimpansees. Hoewel chimpansee-moeders ook voor hun zoons opkwamen als die aan het knokken waren, leken ze zich amper met het ‘romantische leven’ van hun jongens te bemoeien (zie grafiek bovenaan). Volgens de onderzoekers ligt dat waarschijnlijk aan de dominantie van chimpansee-mannetjes, waardoor de acties van vrouwtjes minder impact hebben. “Bij bonobo’s,” legt Wich uit, “zijn de vrouwtjes dominant en kunnen ze dus (meer) invloed uitoefenen.”
Wat de exacte gevolgen van dit ‘koppelgedrag’ op latere generaties zijn, moet verder, langdurig onderzoek gaan aantonen, schrijven de onderzoekers.
Bronnen: Current Biology, EurekAlert!
Beeld: Martin Surbeck
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!