De zon gaat alleen door het leven, maar heeft waarschijnlijk duizenden broertjes, verspreid over de Melkweg. Een internationaal team van astronomen denkt nu een van die verloren familieleden te hebben geïdentificeerd.

Het betreffende broertje van de zon, HD 162826 genaamd, bevindt zich op 110 lichtjaar afstand, in het sterrenbeeld Hercules. De ster maakte deel uit van een selectie van dertig sterren die mogelijk tegelijk met de zon ontstonden in dezelfde cluster, zo’n 4,5 miljard jaar geleden, maar die sindsdien hun eigen weg zijn gegaan.

Van die dertig sterren bepaalden astronomen uit de VS, Rusland en Australië eerst de chemische samenstellingen. Daaruit bleek dat er maar twee van de potentiële broertjes in dat opzicht écht op onze eigen zon leken. Daarna bekeek het team de banen van beide sterren rond het centrum van ons sterrenstelsel, de Melkweg. Op basis daarvan bleef alleen HD 162826 over als mogelijk familielid van onze zon.

Urkse familie

Het onderzoek bouwt voort op werk van sterrenkundige Simon Portegies Zwart, nu verbonden aan de Universiteit Leiden. Die opperde in 2009 dat de zon tegelijk met zo’n duizend andere sterren moet zijn ontstaan, en dat je op zoek zou kunnen gaan naar de andere leden van die groep. Die zouden dan uiteraard allemaal nagenoeg dezelfde leeftijd moeten hebben. Bovendien bleek uit simulaties dat ze ook weer niet zó ver van de zon vandaan zouden moeten staan. “Zie het als een Urkse familie”, zegt Portegies Zwart. “Daarbij blijven de familieleden niet allemaal in dezelfde straat wonen, maar wel op hetzelfde eiland.”

Dat er nu een zo’n familielid lijkt te zijn gevonden, vindt Portegies Zwart uiteraard een mooi resultaat. Verder laat hij weten dat de zoektocht naar de overige broertjes van de zon binnenkort een flinke impuls krijgt. Dan komen namelijk de eerste resultaten onze kant op van de eind 2013 gelanceerde satelliet Gaia, die van 1 miljard sterren de posities en snelheden bepaalt. Daar zullen ook de nodige potentiële broertjes van de zon tussen zitten, die dan aan een nader onderzoek kunnen worden onderworpen.

Galactische genealogie

Het identificeren van zoveel mogelijk broertjes van de zon is nodig om te kunnen reconstrueren hoe de zon ooit is ontstaan en hoe hij daarna uit zijn gezin is verdreven, zegt Portegies Zwart. Daarnaast kan het ons meer vertellen over hoe de hele Melkweg de afgelopen 4,5 miljard jaar is geëvolueerd.

En er is nog iets wat dit type onderzoek interessant maakt, stelt Portegies Zwart. “De zon heeft een planeet waar leven op voorkomt; dat weten we”, zegt hij. “De meest logische plek om dan te gaan zoeken naar leven elders in de Melkweg is dan op planeten bij vergelijkbare sterren, afkomstig uit dezelfde groep.” Kortom, dit staaltje galactische genealogie kan heel wat meer opleveren dan een sterrenstamboom om trots mee te zwaaien.

Bronnen: The Astrophysical Journal (PDF), McDonald Observatory

Beeld: Ivan Ramirez/Tim Jones/McDonald Observatory