Veel planeten buiten ons zonnestelsel blijken een variant op het noorderlicht te hebben die veel indrukwekkender is dan de onze.

We hebben er al heel wat gevonden buiten ons eigen zonnestelsel: Hot Jupiters, oftewel: grote gasplaneten (‘Jupiters’) die heel dicht bij hun ster staan en dus behoorlijk ‘hot’ zijn. Vijf Amerikaanse astronomen vroegen zich af wat er gebeurt als zo’n planeet wordt getroffen door een uitbarsting van zijn ster, een zogenoemde Coronal Mass Ejection (CME).

Dat blijkt een lichtshow op te leveren waar het aardse noorderlicht schraal bij afsteekt. Eerst licht de hemel op rond de evenaar van de planeet en in de circa zes uur daarna trekt het schouwspel richting de noord- en de zuidpool. Oftewel: op een Hot Jupiter is dit ‘noorderlicht’ niet alleen op hoge breedtegraden, maar vanaf de hele planeet te bewonderen. En er valt zeker iets te bewonderen: het verschijnsel is op dit soort planeten namelijk honderd tot duizend keer zo helder als hier op aarde.

Het verschil zit hem erin, dat tegen de tijd dat onze wereld wordt getroffen door een CME, die laatste al een flinke afstand door de ruimte heeft afgelegd. In die tijd is de uitbarsting verspreid geraakt over een gebied veel groter dan de aarde en daarbij een stuk ijler geworden. Een Hot Jupiter krijgt daarentegen de volle lading: hij wordt overspoeld door de volledige CME, die zo dicht bij de ster nog ongeveer even groot is als de planeet waar hij tegenop botst.

Dat klinkt misschien als een enorme natuurramp, maar het blijkt dat een Hot Jupiter meestal weinig last heeft van zo’n botsing. Als het magneetveld van zo’n planeet namelijk minstens 50 microtesla bedraagt – wat voor een Jupiter-achtige wereld niet veel is – beschermt dit het oppervlak van de planeet effectief tegen de CME. De CME komt er zelf overigens minder goed vanaf; die wordt feitelijk door de planeet in tweeën gehakt, terwijl een CME die de aarde ontmoet daar zo goed als niets van merkt.

Een volgende vraag die de onderzoekers hopen te tackelen, is: hoe verloopt het bovenstaande scenario als je de Hot Jupiters vervangt door kleine, rotsachtige planeten die meer op de aarde lijken? Worden die net zo goed door hun magneetveld beschermd tegen de oprispingen van hun ster? En maakt dat dus de kans groter dat er leven kan voorkomen?

Bronnen: Astrophysical Journal, Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics

Beeld: David A. Aguilar (CfA)