Chimpansees zijn in staat de circulaire relatie van het spel steen, papier, schaar te begrijpen en zijn daarin net zo goed als 4-jarige kinderen.
Zet een chimpansee en een kleuter tegenover elkaar, laat ze steen, papier, schaar spelen en ze hebben beiden evenveel kans om te winnen. Althans, dat is wat onderzoek van Japanse en Chinese primatologen suggereert. De wetenschappers leerden het bekende spelletjes aan zowel chimps als mensenkinderen.
Circulaire relatie
Voor het geval je onder een steen hebt geleefd: het spelletje steen, papier, schaar gaat als volgt. Een vuist stelt een steen voor, een platte hand papier en de wijs- en middelvinger uit elkaar een schaar. Je gaat tegenover elkaar staan en kiest tegelijkertijd een van de drie handposities. Dan geldt: steen maakt de schaar bot en wint; papier omwikkelt steen en wint; en schaar knipt papier en wint.
Om dit spelletje te snappen, moet je iets begrijpen van de circulaire relatie tussen de verschillende handgebaren. De wetenschappers wilden onderzoeken of chimpansees dit concept ook onder de knie konden krijgen.
Meer dan 15 sessies
Alle zeven apen van het Primate Research Insitute in Tokyo deden mee aan het experiment. Ze moesten op een stoel voor een computerscherm met touchscreen zitten. Daarop werden steeds twee handposities gepresenteerd. De dieren moesten de handpositie kiezen die zou winnen van de ander. Kozen ze juist, dan klonk er een vrolijk belletje en kregen ze via een feeder een stukje appel aangereikt. Bij een fout antwoord klonk een vervelende buzz en kregen ze niets.
Als eerste leerden de chimps dat papier steen verslaat, vervolgens dat steen van schaar wint en tenslotte dat schaar sterker is dan papier. Die eerste twee combinaties begrepen de apen al na 1 tot 3 sessies. Maar de laatste combinatie, die het cirkeltje compleet maakt, hadden ze pas na gemiddeld 15 sessies door.
Begrip komt met 4 jaar
Om nu het vermogen van de apen te kunnen vergelijken met dat van mensen werd het spelletje op het computerscherm ook geleerd aan 38 kinderen tussen de 3 en 6 jaar oud. Zij hadden het circulaire spelletje veel sneller door; tot maximaal 5 trainingssessies waren in totaal nodig.
Maar er was wel verschil in leeftijd. Het succes van kinderen onder de 4 jaar was gebaseerd op zowel geluk als op wijsheid. Hoe eerder ze waren, hoe meer bekwaamheid een rol ging spelen. Het lijkt er dus, volgens de onderzoekers, op dat rond de leeftijd van 4 jaar het begrip van circulaire relatie en dwarsverbanden ontstaat.
Verschillen in leeftijd en geslacht?
De chimpansees hadden veel meer moeite het spelletje te leren dan de kinderen. Maar toen ze het eenmaal onder de knie hadden, deden ze het evengoed als een 4-jarige. Oftewel: chimps staan wat betreft het begrip van circulaire relatie en dwarsverbanden op ongeveer gelijke voet als kleuters van 4 jaar.
Natuurlijk is er bij deze studie nog wel een slag om de arm te houden. Zo waren er maar zeven apen die het spelletje moesten leren. Maar interessant is het zonder meer.
De onderzoekers hopen dat toekomstige studies meer licht kunnen schijnen op de vraag of andere soorten apen steen, papier, schaar ook onder de knie kunnen krijgen en of er verschillen zijn in leeftijd en geslacht.
Bronnen: Primates, Springer via Phys.org, New Atlas, The Telegraph
Beeld: Springer
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer (geen verzendkosten). Abonnee worden? Dat kan hier!