Is je auto getroffen door de bliksem? Ram dan met je wagen een paaltje om de lading te laten afvloeien. Een veelgehoorde huis-, tuin-, en keukenregel, maar je kunt hem maar beter negeren, luidt het oordeel van Ronald Veldhuizen.
Toch een wat knullige manier om aan je eind te komen: overleef je aanvankelijk een blikseminslag op je auto omdat je erbinnen veilig zit, leg je bij het uitstappen alsnog het loodje. Want dán ontlaadt de bliksem pas, via de schoenen zo de grond in. Zap. Dood.
Bespaar jezelf blikschade
Het is een veelgehoorde angst, waarschijnlijk in het leven geroepen door deze redenatie: raakt een bliksemschicht een auto, dan blokkeren de banden de elektrische lading, want dat zijn slechte geleiders. De lading blijft dus rond het voertuig hangen en slaat pas echt toe wanneer iemand uitstapt. Beter eerst tegen een paaltje aanrijden en zo de lading laten afvloeien, adviseren bezorgde mensen elkaar op internetfora.
Die blikschade kun je je besparen, want het is nonsens. Ja, oké: het klopt dat rubber slecht geleidt, en dat het daarom een prima idee is om rubberzolen te dragen wanneer je thuis een lamp verwisselt. Maar in de wereld van dondergoden en bliksemschichten ligt het anders. De krachten daar zijn zo immens dat huis-, tuin- en keukenvuistregels niet meer gelden.
Elektronenverhuizing
Lucht geleidt net als rubber hartstikke slecht, maar toch hindert dat bliksem nauwelijks. Het spanningsveld tussen een donderwolk en de aarde is daarvoor gewoon te groot: de ontelbare elektronen die zich onderaan de wolk ophopen, moeten érgens heen. En gaan zullen ze.
Die elektronenverhuizing vindt met zoveel geweld plaats dat bliksem, eenmaal op gang, zich niets aantrekt van autobanden. Wetenschappers kennen namelijk uit laboratoriumexperimenten precies de energie waarbij de lucht ‘breekt’ en bliksem ontstaat: om die paar kilometer tussen wolk en aarde te overbruggen, kijk je tegen dik honderd miljoen volt aan, en honderdduizenden ampères. Brute kracht die overal doorheen brandt, benadrukt het Amerikaanse KNMI. Met een beetje geluk verlaat de bliksem het autochassis gewoon weer via de lucht de aarde in, maar als je pech hebt, voert die route langs de autobanden naar de grond – met lelijke smeltgaten als gevolg.
Kortom: bij een auto-inslag is de gevreesde lading acuut foetsie. Maar stap niet gelijk uit: als je écht pech hebt, slaat de bliksem gewoon een tweede keer in. Dát zou pas een knullig einde zijn.
Benieuwd of een auto nou wel of niet een kooi van Faraday is?
Deze column verscheen eerder in KIJK 8/2018.
Meer van Ronald Veldhuizen: