Het was geen wereldwijde vuurzee die de dinosauriërs deed uitsterven na de beruchte meteorietinslag. Wetenschappers bootsten de hitte na en sloten een brandende planeet uit.

De meteoriet die 65 miljoen jaar geleden op het Mexicaanse schiereiland Yucatán insloeg, is jarenlang vals beschuldigd: het zou een wereldwijde vuurstorm hebben veroorzaakt die op zijn pad des doods bijna alle levende wezens op aarde tot uitsterven bracht. Maar wetenschappers van de Universiteit van Exeter toonden aan dat die alles vernietigende vuurstorm aan het einde van het geologische Krijt-tijdperk misschien toch een tikkeltje overdreven was.

Extreme hitte

De meteorietinslag zorgde zonder twijfel voor een golf van extreme hitte. Met computermodellen zagen Claire Belcher en haar onderzoeksteam dat deze hittegolf vlakbij de plaats van inslag het heetst was, maar slechts kort bleef hangen. Verderop nam de temperatuur weliswaar iets af, maar de hitte hield er wel langer aan. Dit maakte volgens de wetenschappers een groot verschil: op grotere afstand vlogen hele bossen in de fik, terwijl dichterbij de inslag planten en dieren redelijk gespaard bleven.

Om tot deze conclusie te komen, bootsten ze met halogeenlampen de hitte van de meteorietinslag na. Droge bladeren, naalden en hout, maar ook verse delen van dennen, sparren en populieren werden hieraan blootgesteld. Bij een korte periode van extreme hitte bleken deze soorten – die toen ook al op aarde voorkwamen – niet of minder snel in brand te vliegen, vergeleken met een langere periode met een iets lagere temperatuur.

Dinosauriërs

Met deze kennis stellen de wetenschappers dat er dus geen wereldwijde vuurstorm heeft gewoed. Wel ontstonden er veel bosbranden, maar deze waren volgens hen niet de hoofdoorzaak van de massale uitsterving. Planten uit het Krijt waren vaak goed bestand tegen bosbranden die destijds vaak voorkwamen. Zelf wanneer 80 procent was afgebrand, hadden bomen met een dikke bast nog 50 procent overlevingskans.

Wat veroorzaakte het verdwijnen van onder andere de dinosauriërs dan wel? De wetenschappers zeggen dat het een samenloop van omstandigheden moet zijn geweest. Als voorbeeld geven zij bepaalde plantensoorten die zich, door het verdwijnen van bestuivende insecten als gevolg van de inslag, niet meer konden voortplanten. Planteneters verdwenen hierdoor ook en dit had weer gevolgen voor de roofdieren die het daar van moesten hebben.

Met dit onderzoek is de wetenschap weer een stap dichterbij de werkelijke oorzaak van de laatste massa-uitsterving op aarde. Daarnaast opent het ook nieuwe deuren voor het bestuderen van bosbranden die nog steeds voor veel schade zorgen.

Bronnen: Journal of the Geological Society, EurekAltert!

Beeld (leader): BLM