In het Natuurhistorisch Museum op Kreta liggen de overblijfselen van een piepkleine mammoetsoort. Ook andere diersoorten kunnen op eilanden in relatief korte tijd krimpen tot dwergen of uitgroeien tot reuzen. De vondst van nieuwe mensensoorten maakt dit proces ineens erg actueel.

“Er heeft op Kreta nooit een mammoet rondgelopen.” De vrouw achter de balie van het Natuurhistorisch Museum in Heraklion, de hoofdstad van Kreta, is heel zeker van haar zaak. “Dat klinkt meer als iets van het Griekse vasteland. Probeer het daar nog eens.” Had de conservator van het museum het dan helemaal mis? Een week eerder beloofde hij me per e-mail nog de overblijfselen van een Mammuthus creticus, een olifantachtige waarvan pas enkele jaren geleden werd vastgesteld dat die tot de familie van de mammoeten behoorde.

Teleurgesteld slenter ik door het museum, langs levensgrote stegosauriërs en ankylosauriërs. De mechanische dino’s beginnen log en houterig met hun staart te zwaaien zodra je voorbijloopt. Het is eerder komisch dan angstaanjagend. Op het moment dat ik moedeloos om wil keren, valt mijn blik ineens op een ribbelig stuk ivoor dat in een kleine vitrine ligt. Het is overduidelijk de kies van een planteneter. De aanhouder wint: ik heb mijn mammoet toch gevonden. Ik ging op zoek naar Mammuthus creticus, omdat die niet zomaar een huis-tuin-en-keuken-mammoet is.

Dit is het begin van het artikel ‘Niet ontkomt aan het eiland-effect’ te vinden in KIJK 9/2019. Deze editie ligt in de winkel vanaf 22 augustus tot en met 18 september.

Meer informatie:

• Seeker: Do animals grow bigger on islands?
• NEMO Kennislink: Hanneke Meijer – In de ban van de hobbit
• de Volkskrant: Op Flores woonden ‘hobbits’ – en nog twee verbijsterende inzichten
• Nico van Straalen: Op een eiland word je klein

Tekst: Merijn van Nuland

Beeld: Merijn van Nuland

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!