De Amerikaanse fietsenmakers Orville en Wilbur Wright maakten in 1903 de eerste gemotoriseerde vlucht in hun Wright Flyer. Minder bekend is dat ze ook het eerste militaire vliegtuig bouwden, waar KIJK-lezer Bert Herkens naar vraagt.
Vrij snel na de eerste historische vlucht bij het dorp Kitty Hawk in North-Carolina zag het Amerikaanse leger de voordelen van zo’n vliegende machine. Nog niet zozeer om er bommen mee te droppen, maar om ermee op het slagveld de bewegingen van de vijand te kunnen observeren; een taak die daarvoor werd uitgevoerd vanuit nogal kwetsbare ballonnen.
Lees ook:
Model A
In 1908 schreef het U.S. Army Signal Corps dan ook een aanbesteding uit voor een observatievliegtuig met twee zitplaatsen. Die werd in de wacht gesleept door de twee beroemde broers. Ze kregen daar 25.000 dollar voor (dik 630.000 euro nu), plus een bonus van 2500 dollar voor elke mijl die het toestel boven de 40 mijl per uur (74,4 kilometer per uur) uit zou komen.
Ze bouwden het uit hout en doek opgetrokken vliegtuig, de Model A, en dat werd een ‘toestel van eersten’. Op 17 september 1908 nam Orville tijdens een testvlucht de 26-jarige legerwaarnemer Thomas E. Selfridge als passagier mee. Een paar minuten na de start brak een van de propellerbladen af. Die sneed een van de spandraden van de vleugels door, waarna het toestel onbestuurbaar werd en crashte. Orville overleefde met zware verwondingen, maar Selfridge kwam om het leven. Daarmee schreef hij ongewild een nieuwe first op zijn naam: de eerste dode in een gemotoriseerd vliegtuig. De crash weerhield het leger er uiteindelijk niet van om de Model A aan te kopen. En dus werd op 2 augustus 1909 het eerste militaire vliegtuig ooit aan de ‘verbindelaars’ van het Amerikaanse leger geleverd. Daarna werd het ook nog het eerste in serie gebouwde militaire vliegtuig. De gebroeders sleutelden er zelf zeven in elkaar, maar verkochten ook licenties in onder meer Europa. Zo werden er in Duitsland door Flugmaschine Wright GmbH maar liefst zestig Model A’s gebouwd.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 4/2022.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. En in onze nieuwste special geven we antwoord op 197 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem eenvoudig en snel via onderstaande knop.
Tekst: André Kesseler
Beeld: NATIONAL ARCHIVES