Een gloeiendhete planeet op 1400 lichtjaar van de aarde is zo donker als vers asfalt, stelt de Hubble-ruimtetelescoop vast.
De wondere wereld der exoplaneten verbaast ons steeds weer. Zo zijn er planeten buiten ons zonnestelsel die gloeien, heter zijn dan de meeste sterren, voor een groot deel uit water bestaan en in sommige gevallen zelfs mogelijk bewoonbaar zijn. In dit rijtje bijzondere werelden kan nu ook de pikzwarte exoplaneet WASP-12b.
Slechts 6 procent weerkaatsing
Gasplaneet WASP-12b – op 1400 lichtjaar van de aarde – werd al in 2008 ontdekt, maar pas recent is zijn albedo – de mate van lichtreflectie – bepaald. Een internationaal team van sterrenkundigen vonden met de Hubble-ruimtelescoop een waarde van slechts 6 procent. Oftewel: 6 procent van het binnenkomende sterrenlicht wordt weerkaatst door de wereld. De bepaling werd gedaan door de dip in sterrenlicht te bestuderen die ontstaat wanneer de planeet langs zijn zon beweegt.
Er zijn al eerder exoplaneten ontdekt die erg donker zijn. Maar wat WASP-12b zo bijzonder maakt, is dat de planeet ook nog eens erg dicht bij zijn ster staat: op slechts 3,2 miljoen kilometer. Die afstand is bijna 50 keer zo klein als de afstand van de aarde met de zon. De planeet staat zo dicht bij zijn zon dat hij door de zwaartekracht van de ster enigszins ovaalvormig is.
Geen reflecterende wolken
De onderzoekers verklaren de duisternis van WASP-12b door de verschroeiende temperatuur – minstens 2500 graden Celsius – die er heerst. Het is er zo heet dat moleculen in de atmosfeer het niet overleven en uiteenvallen in afzonderlijke atomen. Het gevolg is dat helder reflecterende wolken vrijwel niet vormen op de dagzijde van de zogenoemde hete Jupiter. Er is dus gewoonweg niks voor het sterrenlicht om op te kunnen weerkaatsen. In plaats daarvan wordt al het zonlicht geabsorbeerd en omgezet in hitte.
Sterrenkundige Ignas Snellen (Universiteit Leiden) is het eens met deze verklaring. “We weten al een tijd dat hete Jupiters soms erg donker kunnen zijn. Recordhouder is nog altijd TrES-2b, die minder dan 1 procent van het sterlicht reflecteert. Het rare is dat andere hete gasreuzen juist veel licht weerkaatsen, terwijl ze in andere opzichten erg op elkaar lijken. Dit verschil moet iets te maken hebben de hoeveelheid reflecterende wolken in de atmosfeer van de planeten.”
Windstromingen
Ook sterrenkundige Daphne Stam (TU Delft) vindt de uitleg van de onderzoekers overtuigend. “Het leuke is het verschil te zien met onze ‘eigen’ Jupiter, die vrij helder aan de nachtelijke hemel zichtbaar is. Op Jupiter zie je juist veel dikke lagen gas (zogenaamde Rayleigh-verstrooiers), nevels en wolken, die veel van het binnenkomende zonlicht weerkaatst.”
“Verder is interessant dat het team ontdekte dat de windstromingen van de hete naar de koude kant van WASP-12b niet sterk genoeg zijn om de temperaturen uit te middelen”, voegt ze toe. “Iets om verder te onderzoeken.”
Overigens laat de ster dat absorberen van het licht door WASP-12b niet zonder slag of stoot gebeuren. Hij zuigt beetje bij beetje de atmosfeer van de planeet weg, en neemt de gassen in zich op. Wat een fijn koppel!
Bronnen: Astrophysical Journal, NASA, Popular Science
Beeld: NASA, ESA, and G. Bacon (STScI)
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!